اعتبارسنجي رواياتِ «وسعت منزل»

Validation of the Narratives of “Wus’at Manzil (Expanding House Size)”

فهم صحيح احاديث اهل‌بيت، مسألۀ مهمي است كه از ديرباز مورد توجه حديث‌پژوهان قرار گرفته است. با توجه به اينكه برداشت‌هاي متفاوتي از احاديث «وسعت منزل» در جامعه وجود دارد، اين مقاله در صدد است با استفاده از روش دو تن از حديث‌پژوهان مشهور (علامه مجلسي و محمدباقر بهبودي) به اعتبارسنجي و فهم صحيح اين احاديث بپردازد. طبق روش علامه مجلسي، از احاديث ضعيف السند نيز مي‌توان براي فهم ديگر احاديث بهره برد؛ اما طبق روش محمدباقر بهبودي تا هنگامي كه سند حديث تصحيح نشود، نمي‌توان آن حديث را حجت دانست. به همين دليل رويكرد غالب در حديث‌پژوهي بهبودي، تصحيح سند احاديث است؛ البته بررسي و تحليل متن را نمي‌توان از او ناديده گرفت. با توجه به اينكه تمركز بيشتر روش بهبودي بر تصحيح سند است، اگر از گزارش‌هاي تاريخي جواز وسعت خانه برداشت شود، روايات وسعت منزل، بر جوازداشتن منزل وسيع به‌معناي عام آن، دلالت مي‌كند. در مقابل، با توجه به رواياتي كه به داشتن منزل و رزق به‌اندازه نياز و كفاف دلالت دارند و همچنين احاديثي كه به فراهم‌كردن آسايش خانواده توصيه مي‌كنند، طبق روش علامه مجلسي جمع اين احاديث آن است كه شخص مسلمان براي راحتي خانواده‌اش، در صورت داشتن خانه كوچك، بايد براي فراهم‌كردن خانه‌اي بزرگتر – به‌اندازۀ كفاف و نياز- تلاش كند. با توجه به اينكه روايات شيعه در اين باب متعارض نيستند، حكم «ما وافق العامه فردّوه» در مورد اين احاديث موضوعيتي ندارد.

The accurate understanding of Ahl al-Bayt’s Hadiths is an important issue that has been the focus of Hadith scholars for a long time. Considering that there are different interpretations of the Hadiths of “Wus’at Manzil (Expanding House Size)” in the society, this article intends to validate and correctly understand these Hadiths using the method of two famous Hadith scholars (Allama Majlisi and Mohammad Baqir Behboodi). According to Allama Majlisi's method, weak Hadiths can also be used to understand other Hadiths; But according to Mohammad Baqir Behboodi's method, until the Hadith document is not corrected, that Hadith cannot be considered as proof. For this reason, the dominant approach in Behboodi's Hadith research is to correct Hadiths chain. Of course, the review and analysis of the text cannot be ignored from him. Considering that the focus of the Behboodi's method is on correcting the document, if we take from the historical reports of the permission of the size of the house, the narrations of the size of the house indicate the permission of a large house in its general sense. On the other hand, according to the Hadiths that indicate having a home and sustenance as much as one needs and enough, as well as the Hadiths that recommend providing comfort for the family, according to Allama Majlisi's method, the sum of these Hadiths is that a Muslim person, for the comfort of his family, if he owns a small house, he should try to provide a bigger house - as much as he needs. Considering the fact that the Shia traditions do not conflict in this regard, the ruling “What agrees with the Sunnis, should be rejected” has no relevance regarding these Hadiths.