جايگاه تجربه در طب روايي

The Role of Experience in Narrative Medicine

دستورات طبي، خواص داروها، روش‌‌هاي درماني، دعاهاي مخصوص براي رفع بيماري‌‌ها و... مطرح شده در روايات، مجموعه‌اي را شكل مي‌دهد كه از آن به طب روايي تعبير مي‌شود. رواج گسترده دانش پزشكي مدرن و استفاده از روش علمي تجربي در آن، به طرح اين سوال دامن زده ‌است كه تجربه در طب روايي از چه وزن و جايگاهي برخوردار است. برخي ديدگاه‌هاي جزم‌انديشانه و يا روشنفكرمآبانه بي‌مبنا دربارۀ مباني طب روايي كه به مدد فضاي مجازي مجال جولان يافته، بررسي علمي آنها را ضروري ساخته است. دغدغه پژوهش پيش‌ رو كه با تكيه بر منابع روايي و به شيوه‌‌اي توصيفي- تحليلي سامان يافته، آن است كه به دور از افراط و تفريط، جايگاه تجربه در طب روايي را در دو سطحِ نقش تجربه در دانش طبي معصومان(ع) و نيز كاربرد تجربه در ارزيابي روايات طبي، مورد بررسي قرار دهد. يافته‌هاي اين جستار، نشان از آن دارد كه به‌رغم هم‌ساني و هم‌سويي برخي آموزه‌هاي طب روايي با آموزههاي ديگر مكاتب طبي، ظواهر روايات و نيز ديدگاه مشهور عالمان شيعه اين است كه دانش طبي اهل بيت(ع)، وحياني است؛ اما با اين وجود، آنان تجارب بشري در اين زمينه را انكار نكردند و از آنها نيز استفاده نمودند. همچنين مشخص شد رواياتي كه دربردارنده آموزه‌‌هاي طبي منحصر به معصومان(ع) هستند به دو دسته آموزه‌‌هاي طبيعي و آموزه‌‌هاي فراطبيعي تقسيم مي‌‌شوند كه ارزيابي تجربي و استفاده از روش علمي تنها در آموزه‌‌هاي طبيعي قابل انجام است.

The instructions of medicine, the properties of drugs, therapeutic methods, specific prayers for curing diseases, and other related matters mentioned in narratives form a collection known as narrative medicine. The widespread prevalence of modern medical knowledge and the use of empirical scientific methods have raised the question of the weight and position of experience in narrative medicine. Some baseless and dogmatic perspectives regarding the foundations of narrative medicine, which have found a platform in the virtual space, necessitate a scientific examination. The objective of this research, based on narrative sources and in a descriptive-analytical approach, is to investigate the position of experience in narrative medicine, avoiding extremism and exaggeration. This is done by examining the role of experience in the medical knowledge of the infallible Imams and the application of experience in evaluating medical narratives. The findings of this study indicate that despite the similarities and harmony between some teachings of narrative medicine and other medical schools, the apparent narratives and the perspective of prominent Shia scholars suggest that the medical knowledge of the Ahlul Bayt is divine revelation. However, they did not deny human experiences in this field and also utilized them. It was also revealed that the narratives encompassing medical teachings of the infallibles can be divided into two categories: natural teachings and supernatural teachings. Empirical evaluation and the use of scientific methods are only applicable to natural teachings.