قرآن كريم؛ مخلوق باواسطه يا بي‌واسطه؟

The Holy Qur'an - an Intermediate or Immediate Creature?

تحليل فلسفي وحي و تكلّم الهي، يكي از ضرورت‌هاي ديني است. بشري بودن الفاظ قرآن كريم، انگاره‌اي است كه حداقل از قرن سوم هجري، براي تبيين نحوة خلق قرآن كريم طرح شده است. برخي معاصران همچون سروش و... برآنند كه با توجه به اصل «سنخيت»، ممكن نيست قرآن مخلوق بي‌واسطة خداوند باشد؛ بلكه بايد قرآن كريم را از طريق و به‌واسطة پيامبر اكرم(ص)، به خداوند نسبت داد. ازاين‌رو، پس از تبيين نحوة تمسك او به اصل سنخيت، برداشت‌اش از اين قاعده تحليل و نقد شده است. اين مسئله در فلسفه، ذيل عنوان ربط حادث به قديم بررسي مي‌شود و فلاسفه از ديرباز راه‌حل‌هايي براي تبيين آن ارائه كرده‌اند. به طوري كه اصل سنخيت مانع از الهي دانستن الفاظ قرآن كريم نيست و با توجه به مباني فلسفي سروش و كساني مانند او كه بيشتر برآمده از فلسفة صدراست، ازجمله مباني وحدت تشكيكي وجود، مي‌توان به‌دست آورد كه پذيرش اصل سنخيت و بساطت ذاتملازمه‌اي با بشري بودن الفاظ قرآن كريم ندارد و ضمن پذيرش آنها، همچنان الفاظ قرآن كريم را مي‌توان مخلوق بي‌واسطة خداوند دانست.

Philosophical analysis of revelation and divine speech is one of the religious necessities. The humanity of the words of the Holy Qur'an is an idea that has been developed for at least the third century AH to explain how the Holy Qur'an was created. Some contemporary thinkers, such as Soroush, believe that the Qur'an cannot be an immediate creation of God due to the principle of "proportion", Rather, we should attribute the Holy Qur'an to God through the Prophet (PBUH). Accordingly, after he explained this rule, his understanding has been analyzed and criticized after explaining how he applied the principle of proportion. This question is examined in the following philosophy of the relevance of ancient events and philosophers have offered solutions to explain it. This rule does not mean that the text of the Holy Qur’an is made by anyone other than God. Given Soroush's philosophical foundations and those like him which are more in line with Sadra's philosophy, including the foundations of the constitutional unity of existence, it can be concluded that acceptance of the principle of proportion and simplicity of the nature is not essential to the being humanity of the Qur'an, and in its acceptance, also the words of the Holy Qur’an can be considered as the immediate creation of God.