مباني پارادايمي عقلانيت فلسفي در فلسفه دكارت و صدرا

فاقد عنوان لاتين

اين جُستار، مباني پارادايمي «عقلانيت فلسفي» در فلسفه دكارت و ملاصدرا را مي‌پژوهد. منظور از عقلانيت فلسفي، چشم‌انداز عقلاني نسبت به تحليل فلسفي مسائل بنيادينِ هستي‌شناسي، معرفت‌شناسي، روش‌شناسي و انسان‌شناسي است كه مبتني بر روش، اصول و پيش‌فرض‌هاي خاص است. دكارت پدر فلسفه جديد است و عقلانيت مدرنِ به‌معناي خاص آن، ميراث فلسفه اوست. صدرا پايه‌گذار «حكمت متعاليه» است كه امروزه از مهم‌ترين مكاتب فلسفۀ اسلامي به‌شمار مي‌رود. تحليل بنيادهاي عقلانيت فلسفي، محور پارادايم فلسفيِ هردو فيلسوف بنيانگذارِ هم‌عصر، اما با رويكردهاي متفاوت است. دكارت عقل‌جزئي (راسيونل) را مبناي عقليِ فلسفه‌اش قرار داد، صدرا، پارادايم فلسفيِ خود را بر پايه عقل ‌كلي (شهودي) بنا كرد. «عقلانيت فلسفي» دكارت كه ابزاري، عرفي و مفهومي است، متمركز بر امور جزئي است و دستاورد آن، اپيستمولوژي، طبيعت‌گرايي، تجددگرايي و عقلانيت خودبنياد است. «عقلانيت فلسفي» صدرا كه كلي، شهودي و مبتني بر وحي است، اولويت‌اش متافيزيك، تئولوژي و عقلانيت خدابنياد است. «كوگيتو»، بنياد «عقلانيت عُرفيِ» دكارت و «اصالت‌الوجود»، بنياد «عقلانيت قُدسيِ» صدرا است. اين دو نوع عقلانيت، از نظر روش، معنا، هدف و غايت، دلالت‌هاي خود را دارند؛ چون داراي بنيادها، پيش‌فرض‌ها و ويژگي‌هاي خاص هستند. روش پژوهش، توصيفي-تحليلي است.

فاقد چكيده لاتين