ريشه شناسي عاميانه برخي از واژه هاي گويش يزدي

Folk etymology of some words of Yazdi dialect

يكي ازمهم‌ترين دلايل غناي فرهنگي يزد را بايد در حضور ديرپاي زردشتيان با گويش خاصشان دانست. زبان يزدي به علت همزيستي طولاني مدت با زبان دري زردشتي، فهرست بلندي از واژگان، با بار معنايي، فرهنگي و ساخت آوايي متمايز دارد. گرچه در اين ميان بايد گفت دليل مهم ديگرآنكه اگربين گويش يزد و گويش زرتشتيان مشابهت هايي وجود دارد به علت هم خانواده بودن آنهاست تا تآثيرصرف گويش بهدينان. اين مقاله بر مبناي شرايط و ضرورت‌هاي واژه سازي اثبات و تأكيد مي‌كند كه تعدادي از واژگان اصيل با ريشه كهن در زبان يزدي قابليت بازنگري و احياء مجدد را دارند. با اين وصف كه تنها شهر يزد با تعدّد محلات، حتي در بين زردشتيان، داراي تنوع زباني بسيار است. يكي از ويژگي‌هاي اين گويش رواج بسياري از واژگاني است كه با حفظ لفظ و معنا يا با پذيرش تغييراتي اندك، از زبان‌هاي كهن برجاي مانده اند و از جهات گوناگون، بويژه زبانشناسي داراي اهمّيتند. مواد خام اين مقاله به شيوۀ كتابخانه اي و ميداني جمع آوري شده و به شيوۀ توصيفي، تحليلي و تطبيقي به بررسي اطلاعات به دست آمده و داده ها و نيز مقايسه برخي از واژگان كهن زبان يزدي با زبان‌هاي باستاني مي پردازد.

One of the most important reasons for the cultural richness of Yazd should be considered in the long presence of Zoroastrians with their special dialect. Yazdi language has a long list of words with a semantic, cultural and phonetic structure due to its long coexistence with the Zoroastrian Dari language. However, in the meantime, it should be said that another important reason is that if there are similarities between the Yazd dialect and the Zoroastrian dialect, it is because they are related to each other, rather than the effect of the Behdinan dialect alone. Based on the conditions and necessities of word formation, this article proves and emphasizes that a number of original words with ancient roots in the Yazdi language can be revised and revived. However, the city of Yazd alone has a lot of linguistic diversity with many neighborhoods, even among Zoroastrians. One of the features of this dialect is the prevalence of many words that have survived from the ancient languages ​​by preserving the word and meaning or by accepting small changes and are important in various aspects, especially linguistics. This feature in Central dialects; Yazdi language is more evident. The raw materials of this article are collected in a library and field method and in a descriptive, analytical and comparative way, the obtained information and data as well as some comparison of some ancient words of Yazdi language with ancient languages ​​are discussed