سفرهاي علماي مغرب به حرمين شريفين و تأثير علمي و فرهنگي آن در مغرب

مكه و مدينه، به عنوان مركز وحي و رسالت، همواره مقصد مسلمانان، به‌ويژه عالمان ديني، بوده است. علماي دين با هدف انجام فريضه حج و زيارت و كسب علوم و معارف ديني، به دو شهر مكه و مدينه هجرت مي‌كردند. در اين مقاله كه با روش توصيفي ـ تحليلي و استقصا از منابع تاريخي نگارش يافته، به دنبال واكاوي دلايل سفرهاي علماي مغرب در قرون مياني تاريخ اسلام به حرمين شريفين و پاسخ به اين سؤال هستيم كه سفرهاي علماي مغرب به حرمين شريفين ـ به‌ويژه اجازات علماي حرمين ـ چه تأثيري در گسترش علوم و معارف اسلامي در مغرب داشته است؟ نتيجه اين تحقيق نشان داد علماي مغرب در اين محدوده تاريخي به منظور دستيابي به اسناد عالي روايات و كسب اجازه از اساتيد، به حرمين شريفين سفر مي‌كردند. آنان در اين سفرها مي‌كوشيدند با شناسايي اساتيد صاحب نام آن زمان كه روايات صحيح‌السند را با كمترين واسطه در اختيار داشتند، مدت‌ها آنها را شاگردي، و اجازه نقل احاديث از آنان دريافت كنند. برابر مستنداتي كه در اين تحقيق ارائه شده، اين سفر‌هاي علمي و اجازات علماي حرمين، باعث ارتقاي علمي و مقبوليت اجتماعي علماي مغرب گرديد و آنها توانستند با انتقال كتاب‌هاي حديثي، تشكيل كرسي‌هاي تدريس، شرح و تفسير روايات، تربيت شاگردان و صدور اجازه براي آنان و همچنين نگارش و انتشار كتاب‌، علوم و معارف اسلامي را در مغرب گسترش دهند و در اشاعه فرهنگ اسلامي در مغرب مؤثر واقع شوند.