تعيين رابطه سن مولدين نر با عوامل كارايي تكثير مصنوعي ماهي سفيد درياي خزر (Rutilus frisii kutum, Kamenskii 1901) در رودخانه شيرود

Determination of Relationship between ages with efficiency factors Artificial Propagation in Caspian Sea kutum (Rutilus frisii kutum, Kamenskii, 1901) Spawners males in Shirood River

ماهي سفيد (Rutilus frisii kutum) از ماهيان باارزش درياي خزر ميباشد كه سالانه به رودخانه‌هاي ايران هم‌چون رودخانه شيرود مهاجرت مي‌كند. در اين پژوهش اثر سن مولدين نر روي برخي پارامترهاي اسپرم‌شناختي (حجم، تراكم، درصد اسپرماتوكريت و درصد تحرك) و روند تكثير مصنوعي ماهي سفيد مهاجر به رودخانه شيرود بررسي شد. به اين منظور اسپرم‌هاي استحصالي از 30 مولد نر (2، 3، 4، 5 و 6 ساله) با تخمك‌هاي 30 مولد ماده لقاح داده شدند. به‌طوري‌كه بيش‌ترين وزن (975 گرم) و طول كل (47/25 سانتي‌متر) در مولدين نر 6 ساله و كم‌ترين وزن (373/33 گرم) و طول كل (35/6 سانتي‌متر) در مولدين نر 2 ساله ديده شد. بيش‌ترين حجم اسپرم (5/22 ميلي‌ليتر)، تراكم اسپرم 109×45 اسپرم در ميلي‌ليتر)، درصد اسپرماتوكريت (39/3 درصد) و درصد تحرك اسپرم (77/4 درصد) به‌ترتيب در مولدين 5، 2، 2 و 4 ساله مشاهده گرديد. همچنين كم‌ترين حجم اسپرم (3/03 ميلي‌ليتر)، تراكم اسپرم 109×30 اسپرم در ميلي‌ليتر)، درصد اسپرماتوكريت (30/3 درصد) و درصد تحرك اسپرم (74 درصد) به‌ترتيب در مولدين 2، 6، 4 و 6 ساله مشاهده گرديد. بيش‌ترين درصد لقاح (95/2 درصد) و درصد ظهور لارو (83 درصد) در مولدين 4 ساله و كم‌ترين درصد لقاح (88/5 درصد) و نرخ ظهور لارو (77/6 درصد) به‌ترتيب در مولدين 6 و 2 ساله ديده شده است. بين سنين مختلف از نظر ميانگين، حجم اسپرم (0/323 = P)، تراكم اسپرم (0/539=p)، درصد اسپرماتوكريت (0/187= p) و درصد تحرك اسپرم (0/164= p) اختلاف معني‌دار مشاهده نشد، اما از نظر ميانگين درصد لقاح اختلاف معني‌دار (p=0/016) مشاهده شد. بنابراين از بعد اقتصادي براي تكثير مصنوعي مولدين نر 4 ساله بهترين گزينه مي باشند.

Kutum (Rutilus frisii kutum) is one of the most important fishes of the Caspian Sea which migrates annually to Iranian rivers such as Shirood River. In this research mutual effects of age have been analyzed on some sperm parameters (volume, density, spermatocrit and motility percent) of kutum (Rutilus frisii kutum) and the artificial propagation in Shirood River. For this reason acquired sperm from 30 male broods (2, 3, 4, 5 and 6 years old) were combined with ova of 30 females. Maximum weight (975 g) and total length (47.25 cm) were related to 6-year-old male broods, while minimum weight (373.33 g) and total length (35.67 cm) have been observed in 2-year-old male broods. The highest sperm volume (5.22 ml), spermatozoa density (45×109 n/ml), spermatoicrit (39.3%) and spermatozoa motility (77.4%) were related to 5, 2, 2 and 4 years old stocks, respectively. In other hand the least sperm volume (3.03 ml), spermatozoa density (30×109 n/ml), spermatoicrit (30.3%) and spermatozoa motility (74%) were related to 2, 6, 4 and 6 years old stocks, respectively. A peak percentage of fertilization (95.2%) and hatching (83%) occurred in 4-year-old, while a minimum percentage of fertilization (88.5%) and hatching (77.6%) were showed for 6 and 2 years old stocks. Statistically there were not any significant differences between different ages as sperm volume (P=0.323), spermatozoa density (P=0.539), spermatoicrit (P=0.187) spermatozoa motility (P=0.164), but fertilization percent average did not indicate significant differences between different ages groups (P=0.016). So4 years old male brood stocks are economically the best choice for artificial propagation.