آينده‌نگاري وضعيت كتاب در ايران

The foresight of Book in Iran

مقدمه و هدف: كتاب بزرگترين عرصه فرهنگي ايران است و جزء مهمي از آينده فرهنگي ايران، پيامد آينده كتاب خواهد بود. هدف از پژوهش حاضر، نگاشت آينده كتاب در ايران است. روش: اين آينده‌نگاري، براساس مدل تحليل ساختاري به روش‌ميك‌مك و در هشت مرحله «شناسايي متغيرهاي محيطي به مدل پستل و رويكرد لايه‌اي»، «تعيين متغيرهاي كليدي به روش دلفي خبرگان»، «سنجش اثرات متقابل متغيرهاي كليدي به روش ميك‌مك» و «تحليل محيط كلي سيستم و تعيين پيشران‌ها»، «تعيين محورهاي عدم‌قطعيت»، «شناسايي سناريوهاي پايدار»، «توصيف سناريوها» و «پيشنهاد اقدام‌ها» صورت گرفته است. يافته‌ها: يافته‌هاي اين پژوهش نشان مي‌دهد «ميزان مداخله (تصدي‌گري يا تولي‌گري) دولت در عرصه كتاب»، «ترويج فرهنگ مطالعه كتاب‌هاي غيردرسي»، «مطابقت محتواي كتاب‌ها با نيازها و گرايش‌هاي مخاطب»، «نقش وزارت آموزش و پرورش در گسترش فرهنگ كتاب‌خواني و مبارزه با بي‌سوادي و كم‌سوادي»، «ميزان بودجه كتابخانه‌هاي عمومي» و «خودكفايي در زنجيره داخلي توليد كاغذ» موثرترين پيشران‌هاي آينده كتاب در ايران هستند و سه سناريوي «خزان كتاب»، «بهار كتاب» و «تابستان داغ كتاب» سه سناريوي پايدار براي نگاشت آينده وضعيت كتاب در ايران مي‌باشند. نتيجه‌گيري: در اين پژوهش بدترين سناريوي آينده كتاب در ايران، پايدارترين سناريو شناخته شد. بنابرين رسيدن به سناريوي مطلوب، نيازمند تحول اساسي در رويكرد دولت نسبت به عرصه كتاب است.

Books are the largest cultural arena in Iran and an important part of Iran's cultural future will be the future of books. The purpose of this study is to foresight books in Iran. This future study is based on the structural analysis model by Micmac method and in eight stages: "Identification of environmental variables to PESTEL model and layered approach", "Determination of key variables by Delphi expert method", "Assessing the interactions of key variables by Mikmak method" and "General environment analysis" "System and determination of drivers", "determination of uncertainty axes", "identification of sustainable scenarios", "description of scenarios" and "suggestion of actions". The findings of this study show ""the extent of government intervention in the field of books", "promoting the culture of reading non-textbooks", "the quality of books and their compliance with the needs and tendencies of the audience", "the role of the Ministry of Education "Culture of reading and fighting illiteracy and illiteracy", "Public libraries' budget for library construction, book purchase and librarian training" and "Self-sufficiency in the internal chain of paper production and book printing costs" are the most effective future drivers of books in Iran. The future map of the situation of books in Iran. But the worst case scenario of the future of the book in Iran is known as the most stable scenario. As a result, achieving the desired scenario requires a fundamental change in the government's approach to the field of books.