بررسي علل تحول در مشاغل بغداد در عصر عباسي از قرن 2تا7 هجري قمري

Investigating the causes of change in the occupations of Baghdad in the Abbasid era from the 2nd to the 7th century AH

تاريخ اجتماعي به‌عنوان گرايشي نو در بررسي تاريخ جوامع گذشته، تلاش مي‌كند تا به زندگي روزانة مردم عادي توج‍‍‍‍‍ه كند.در اين مطالعات مؤلّفة «مشاغل» به‌عنوان ركن اصلي حيات اجتماعي و اقتصادي، از اهميت خاصي، برخوردار است. شهر بغداد با تركيب و ساختاري سياسي و اقتصادي در زمره مشهورترين پايتخت‌هاي اسلامي قرار داشت. جاذبه هاي سياسي، علمي و فرهنگي بغداد در دوره خلافت عباسيان به حضور پرشمار جمعيت در اين شهر منجر شد و به تبع آن رشد شهر نشيني و گسترش امور اقتصادي و امور سياسي به تحول مشاغل در اين دوره منتهي گشت. اين نوشتار ضمن بررسي مشاغل اين دوره به‌عنوان بخش مهم از تاريخ اجتماعي در قرن‌هاي دوم تا هفتم هجري، سعي در نشان دادن علل تحول در مشاغل عصر عباسي دارد .اين پژوهش سعي دارد با استفاده روش توصيفي و تحليلي به پاسخ اين پرسش دست يابد كه علل تحول مشاغل در بغداد عصر عباسي از قرن 2تا7 هجري قمري چيست؟ به نظر مي‌‌رسد از عوامل تحول در مشاغل بغداد در طي پنچ قرن مي‌توان به گسترش نظام اداري و پديداري مشاغل گوناگون دولتي، رشد شهرنشيني و رفاه طلبي، ايجاد مراكز علمي و آموزشي، امنيت و گسترش اقتصاد و توسعه امور كشاورزي اشاره نمود.

Social History as a New Trend In studying the history of past societies, it tries to pay attention to the daily life of ordinary people. In these studies, the component of "occupations" as the main pillar of social and economic life is of special importance. The city of Baghdad was one of the most famous Islamic capitals with its political and economic composition and structure. The political, scientific and cultural attractions of Baghdad during the Abbasid caliphate led to the large presence of the population in this city, and consequently the growth of urbanization and the expansion of economic and political affairs led to the transformation of jobs in this period. This article, while examining the occupations of this period as an important part of social history in the second to seventh centuries AH, tries to show the causes of change in occupations of the Abbasid era. This study tries to answer the question by using descriptive and analytical methods. What is the evolution of jobs in Baghdad during the Abbasid era from the 2nd to the 7th century AH? It seems that among the factors of change in Baghdad jobs during five centuries can be the expansion of the administrative system and the emergence of various government jobs, the growth of urbanization and welfare, the establishment of scientific and educational centers, security and economic development and agricultural development.