پيامدهاي تغيير جنسيت زوجين در مسائل قصاص و ديات

The consequences of changing the gender of couples in issues of Qisas and diyāt

هدف: با توجه به اينكه در نظام حقوقي اسلام، مرد و زن در مقابل هم قصاص مي‌شوند، هدف اصلي پژوهش حاضر پاسخ به اين پرسش است كه تغير جنسيت جاني و يا مجني عليه چه تأثيري در قصاص و ميزان ديه دارد؟ روش: روش پژوهش از نوع توصيفي- تحليلي و واكاوي ادلة فقهاي اماميه مي باشد. يافته ها: يافته هاي حاصل از اين مطالعه نشان داد كه در مسئله ديه، تغيير جنسيت در ديه‌اي كه پيش از تغيير جنسيت بر عهده شخص است، تفاوتي پديد نمي‌آورد اما دية پس از تغيير جنسيت با ملاك جنسيت جديد محاسبه مي‌شود. در بحث قصاص نيز چنانچه قبل از تغيير جنسيت، زن، مرتكب جنايتي شود كه به سبب آن بايد قصاص گردد، تغيير جنسيت، درحكم قصاص وي تأثيري نخواهد گذاشت. اما اگر مرتكب جنايت مرد باشد، چنانچه ولي دم مقتول بخواهد وي را قصاص كند، بايد تفاوت ديه را بپردازد و پس از آن، قاتل قصاص مي‌شود، حال اگر قصاص به تأخير بيفتد و مردِ قاتل، به زن، تغيير جنسيت دهد. نتيجه­ گيري: دو احتمال در نحوۀ قصاص وجود دارد؛ بنابر احتمال درست، پس از تغيير جنسيّت، جنسِ قاتل كه موضوع حكم بوده عوض شده است، بنابراين شكل اجراي حكم نيز متناسب با آن خواهد بود.

Aim:Since in the Islamic legal system, men and women are retaliated against each other, the main purpose of the present study is to answer the question: what effect does a change in the gender of the criminal or the victim have on Qisas and the amount of diyā? Method: This research applies the descriptive-analytical method and analyzes the arguments of Imamiyyah jurists. Findings: The findings of this study indicated that in the issue of diyā, gender change does not make any difference in the diyā that was determined as the responsibility of the person before this, but diyā after gender change is calculated according to the new gender. Regarding Qisas, if a woman commits a crime that requires retribution before changing her gender, gender change does not affect her Qisas. But if the perpetrator of the crime is a man and next of kin of the slain person asks for his Qisas, he must pay the difference in diyā, and after that the sentence of the murderer will be executed. If there is a delay in the execution of the sentence of Qisas and the gender of the killer is changed to a woman, then there are two possibilities for Qisas. Conclusion: According to the correct probability, after the gender change, the murderer's sentence, which was proportional to his gender, will be proportional to his new gender.