ماركسيسم آكادميك و علوم اجتماعي در ايران: نگاهي به برخي قلمروهاي نظري

در بررسي حاضر، سهم مطالعات ماركسيستي در علوم اجتماعي ايران مورد بحث قرار مي گيرد. براي اين منظور، پاسخ به پرسش مورد نظر است. يكي اينكه آيا مي توان از علوم اجتماعيِ چپ گرا در ايران سخن گفت؟ ديگر آنكه چشم‌انداز ماركسيستيِ علوم اجتماعي در بررسي جامعه ايران بر كدام حوزه‌هاي مطالعاتي تمركز بيشتري داشته است؟ اين مطالعه با رويكرد تاريخي و استفاده از روش اسنادي صورت گرفته است. مقاله حاضر نشان مي‌دهد كه تكاپوهاي نظري چپ‌گرايانه، ادبيات گسترده اي را توليد كرده چندان كه مي‌توان از «چشم‌انداز ماركسيستي در علوم اجتماعي ايران» سخن گفت. در پاسخ به پرسش دوم نشان داده شد كه چشم‌انداز ماركسيستي بر حوزه‌هاي مختلفي چون مسائل كارگري، دهقاني، طبقات اجتماعي، دولت، قوميت، شيوه‌هاي توليد، جنبش‌هاي اجتماعي، توسعه اجتماعي-تاريخي، تاريخ‌نگاري و ... تمركز داشته كه «نقد اجتماعي» خصوصيت اصلي آنها بوده است. با ارائه تصويري از اين‌گونه مطالعات، تمايز دو گونه علوم اجتماعي در ايران برجسته شده است: «چشم‌انداز ماركسيستي علوم اجتماعي» در برابر «رويكرد حاكم بر علوم اجتماعي در دانشگاه»