بررسي و تحليل اراضي جهت توسعه‌ي فيزيكي شهرهاي ساحلي برمبناي معيارهاي ژئوتكنيكي (مطالعه موردي: شهر بندرعباس)

تعيين اراضي مناسب براي گسترش شهرها، يكي از تصميم گيري هاي مهم و پيچيده ي مديران شهري است. متأسفانه در معيارهاي توسعه شهري به پارامترهاي ژئوتكنيكي توجه نشده كه اين پارامتر در توسعه شهرهاي ساحلي حائز اهميت است. بر اين اساس، هدف اصلي مقاله حاضر، بررسي توسعه فيزيكي شهر بندرعباس با نگرش ويژه به معيارهاي ژئوتكنيكي است. رهيافت اصلي پژوهش حاضر، تعيين اراضي مناسب براي توسعه ي فيزيكي شهر بندرعباس است كه براي دستيابي به آن، از مؤلفه‌هاي تأثيرگذار مشتمل بر سه معيار ژئولوژيكي (6 زير معيار)، ژئوتكنيكي (13 زير معيار) و محيط زيستي (4 زير معيار) استفاده گرديد. براي وزن دهي معيارها از روش تحليل شبكه اي (ANP) استفاده شد. پس از ايجاد لايه هاي اطلاعاتي، براي رويهم گذاري معيارها از عملگرهاي فازي AND، OR، SUM، Product، گاماي 0/9، گاماي 0/7 و گاماي0/5 استفاده شد. از رگرسيون حداقل مربعات در انتخاب بهترين عملگر براي نشان دادن اراضي مناسب جهت توسعه شهري استفاده شد و خوشه بندي محلات با روش K-Mean انجام شده است. نتايج نشان داد كه وزن معيارهاي ژئوتكنيكي، محيط زيستي و ژئولوژيكي به ترتيب 0/584، 0/280 و 0/135 بود. بر اساس نتايج حاصل شده، معيارهاي ژئوتكنيكي در بحث توسعه شهري داراي بيشترين وزن است كه در اكثر مطالعات مورد توجه قرار نگرفته است. نتايج رگرسيون OLS نشان داد كه از ميان عملگرهاي فازي، عملگر جمع جبري SUM بيشترين همبستگي را با معيارهاي پژوهش داشت و بهترين نقشه را براي تعيين اراضي توسعه شهري ارائه نمود. نتايج روش K-Mean چهار خوشه را براي توسعه شهري بندرعباس نشان داد كه در خوشه ي اول 53/6% (30/5 كيلومترمربع) از اراضي كه در نواحي شرقي و شمال شرقي بندرعباس قرار دارند، براي توسعه فيزيكي شهر كاملاً مناسب است؛30/7% (17/5 كيلومترمربع) اراضي مناسب است كه در بخش شمال‌غربي قرار دارد؛ حدود 13/1% (7/5 كيلومترمربع) اراضي نامناسب و 2/4% (1/4 كيلومترمربع) از اراضي كاملاً نامناسب است. بنابراين اراضي واقع در بخش شرقي- شمال شرقي و سپس شمال‌غربي، مناسب ترين اراضي براي ساخت وسازها و توسعه ي فيزيكي شهر بندرعباس مي باشد.