تأثير گونه‌هاي نادر بر شاخص پيچيدگي ساختار (SCI) در جنگل‌هاي راش هيركاني

يكي از مهم ترين اهداف مديريت اكولوژيك جنگل‌ها افزايش پيچيدگي در ساختار توده‌هاي جنگلي است. همچنين با وجود توصيه به افزايش آميختگي تا كنون تأثير حضور گونه‌هاي نادر بر كاركرد بوم‌سازگان‌هاي جنگلي به خوبي بررسي نشده است. اين پژوهش براي تحليل حضور و فراواني حضور و فراواني گونه‌هاي نادر درختي بر مقدار شاخص پيچيدگي ساختار در توده‌هاي راش انجام شد. تعداد 12 قطعه يك هكتاري با حضور گونه‌هاي نادر درختي انتخاب و پس از اندازه‌گيري ويژگي‌هاي ساختاري، شاخص چند متغيره پيچيدگي در هر يك از قطعات تعيين شد. براي برآورد اين شاخص از 10 متغير منفرد شامل تعداد درختان در واحد سطح، ميانگين قطر، ضريب تغييرات قطر، ضريب جيني قطر، تعداد درختان قطورتر از 100 سانتي‌متر، نسبت تعداد درختان در اشكوب‌ها، نسبت روشنه، تعداد وحجم خشك‌دارها و تغييرات اندازه‌اي درختان استفاده شد. مقايسه مقدار همبستگي ارزش نسبي گونه‌هاي راش، پلت و گونه‌هاي نادر با شاخص پيچيدگي ساختار نشان دهنده تفاوت‌ در تغييرات پيچيدگي با افزايش فراواني گونه‌هاي درختي است. بر اين اساس گونه‌هاي راش و ممرز به عنوان دو گونه درختي غالب و داراي بيشترين ارزش نسبي همبستگي كمتري را با اين شاخص نشان دادند. در حالي كه گونه پلت و ديگر گونه‌هاي نادر شامل توسكا، نمدار و ملج رابطه مثبتي را با افزايش پيچيدگي در ساختار نشان مي دهند. از اين رو با توجه تأثير مثبت حضور گونه‌هاي درختي نادر بر افزايش پيچيدگي ساختار توصيه مي‌شود در حين اجراي عمليات پرورشي براي تنظيم آميختگي توده‌هاي طبيعي گونه‌هاي نادر در توده حفظ شوند.