تبيين رابطه فضاهاي بينابين با خوانايي محيط در مساجد جامع دوران سلجوقي به روش نحو فضا

مساجد جامع، همواره مهم‌ترين فضاهاي آئيني-اجتماعي در جهان اسلام بودند. احيا و بهره‌برداري از اين فضاها بدون شناخت اين ميراث فرهنگي و توجه به دوره‌هاي تاريخي و زماني آن‌ها ميسر نمي‌شود. ساختار و پيكره‌بندي فضايي مساجد ايراني در زمان سلجوقيان شكل گرفته ‌است و فضاهاي بينابين، اجزاي اصلي اين قالب هستند. با توجه به اينكه كيفيت خوانايي در مساجد جامع بر پيوند عاطفي ميان انسان و كالبد معماري أثر گذاشته و بر كيفيت حضورپذيري و تجمع‌پذيري اين فضاها مي‌افزايد، لزوم شناخت ارتباط اين فضاها و خوانايي مساجد جامع دوران سلجوقي ضروري به‌نظر مي‌رسد. پرسش اصلي پژوهش حاضر اين است كه چه رابطه‌اي ميان مؤلفه‌هاي پيكره‌بندي فضاهاي بينابين و كيفيت خوانايي در مساجد جامع سلجوقي وجود دارد؟ پژوهش حاضر جزو مطالعات تاريخي-تفسيري و از نوع تركيبي (كمي و كيفي) و به‌روش استدلال استنتاجي است. نتايج تحقيق نشان داد كه فضاهاي بينابين اعم از حياط مركزي، ايوان و ورودي با سامان‌بخشي و توزيع متوازن ساير فضاها حول مركز ثقل مسجد بر افزايش خوانايي مساجد جامع سلجوقي أثر مي‌گذارند.