تبعيديان حزب توده (گروه‌هاي اجتماعي، تبعيدگاه‌ها با تاكيد بر تحليل تأثير كيفر تبعيد بر كنش سياسي آنان (1320-1332 ش.))

حزب توده در 10 مهر 1320 تأسيس شد. فعاليت گستردۀ اين حزب در ميان گروه‌هاي اجتماعي ، حكومت را وادار به كنترل آن نمود. تبعيد يكي از ابزارهاي حكومت براي كنترل اعضا و هواداران حزب توده بود. شناخت گروه‌هاي اجتماعي، تبعيدگاه‌ها و نيزميزان تأثير استفاده از كيفر تبعيد بر عملكرد اين افراد، هدف اين پژوهش است. اين پژوهش با روش توصيفي تحليلي و با كمك اسناد و منابع اصلي در پي پاسخگويي به اين پرسش است كه آيا استفاده از كيفر تبعيد براي مجازات توده‌اي‌ها در دورۀ پهلوي دوم مؤثر بوده و توانسته آنان را از فعاليت به نفع حزب توده در تبعيدگاه و پس از آزادي از تبعيد بازدارد؟ يافته‌ها نشان مي‌دهد تبعيديان حزب توده در اتفاقات تبعيدگاه مانند انتخابات و رويدادهاي كشور از خود واكنش نشان دادند. تنظيم زندگي بر اساس تشكيلات، مطالعه و ترجمه، تحصيل مكاتبه‌اي، فشار سازمان‌يافته (اعتصاب) براي رسيدن به خواسته‌هاي خود و ارتقاي آن از مسائل معيشتي به خواسته‌هاي حزبي و جلب ساير گروه‌هاي اجتماعي مانند دانشجويان و روزنامه‌نگاران نشان مي‌دهد كه تبعيديان حزب توده، كنش سياسي خود را ادامه دادند. تبعيد اين افراد باعث گسترش فعاليت‌هاي حزب توده در سراسر كشور و به‌ويژه در تبعيدگاه‌ها ‌گرديد. تبعيد كارگران و رده‌هاي پايين حزب توده باعث ارتقاي جايگاه آنان پس از پايان تبعيد ‌شد. دولت با تأمين معاش‌شان سعي كرد تا آنان، دست از كنش سياسي بردارند اما ادامه يافتن فعاليت سياسي اين تبعيديان چه در تبعيدگاه و چه پس از آزادي در زادگاهشان، نشان از عدم اثرگذاري كيفر تبعيد در تغيير رويكرد آنان دارد.