مكان‌يابي بازارهاي محلي روستايي (مطالعۀ موردي: مراكز دهستان استان خراسان رضوي)

ﺑﺎزارﻫﺎي محلي روﺳﺘﺎيي از ﻣﺼﺎديقي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺤﻮل ﺑﻨﻴﺎدي در ﻛﺎرﻛﺮد، ﺗﻮﻟﻴﺪ، اﺷﺘﻐﺎل، ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺳﺎﺧﺘﺎر اﻗﺘﺼﺎدي و ﻛﺎﻟﺒـﺪي روﺳـﺘﺎﻫﺎ اﻳﺠﺎد ميﻛﻨﻨﺪ. مزيت بازارها، عرضه مستقيم محصولات توليدي توسط توليدكنندگان و كاهش هزينه فروش و بازاريابي كشاورزان به‌‌دليل فروش مستقيم محصول است. پژوهش حاضر قصد دارد بازارهاي محلي روستايي را كه از عمده‌ترين روش‌هاي متحول‌كننده توسعه روستايي محسوب مي‌شوند، مكان‌يابي كند. تحقيق از حيث هدف، كاربردي و از نظر نحوه ي گردآوري اطلاعات، توصيفي-پيمايشي بود. جامعه آماري متشكل از 135 روستا با مركزيت دهستان در استان خراسان رضوي بود. ابزار گردآوري داده‌ها و سنجش متغيرها، پرسشنامه بود. پرسشنامه با بهره‌گيري از آزمون كرونباخ  با رقم 0.853 از پايايي مطلوبي برخوردار بود. داده‌ها با بهره‌گيري از نرم‌افزار SPSS در قالب روش‌هاي آزمون فريدمن، درخت تصميم‌گيري و k-means cluster تجزيه و تحليل شد. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد، در بين 68 شاخص، ميانگين رتبه‌اي شاخص‌هاي مرتبط با جاذبه‌هاي گردشگري، فعاليت‌هاي مرتبط با بازار و زراعت و باغداري به‌ترتيب رتبه‌هاي اول تا سوم را به دست آوردند. براساس تحليل درخت تصميم‌گيري، 31 روستا براي استقرار بازارهاي محلي دائمي در رده مناسب طبقه‌بندي شد. تحليل خوشه‌بندي براساس ضريب تأثير، به‌ترتيب 2، 25 و 5 روستا را در اولويت اول تا سوم براي اجراي بازار محلي قرار داد. براساس نتايج، 20 روستا براي ايجاد بازار محلي جاده‌اي و 89 روستا براي استقرار بازارهاي محلي دوره‌اي، مناسب تشخيص داده شدند. همچنين در هركدام از روستاهاي منتخب كه از خدمات ICT بهره‌مندند و روستاييان از سواد الكترونيكي مناسب‌تري برخوردار هستند، مي‌توان از بازارهاي مجازي كه فاقد مرز و محدوديت هستند، بهره برد.