آينده‌پژوهي توسعۀ سكونتگاه‌هاي غيررسمي مبتني بر سناريونويسي (مطالعۀ موردي: كلان‌شهر تهران)

با توجه به اينكه جهان امروز دستخوش تغييرات، دگرگوني‌ها و تحولات در عرصه‌هاي مختلفي شده، رشد و گسترش اسكان غيررسمي و پيامدهاي آن نيز دچار تغيير شده است. امروزه فرايند شكل‌گيري و گونه‌شناسي سكونتگاه‌هاي غيررسمي متحول شده و اين تغيير فرايند و پيچيدگي، ضرورت آينده‌پژوهي گسترش اين پديده را تبيين مي‌كند. هدف اين پژوهش، آينده‌پژوهي توسعه سكونتگاه‌هاي غيررسمي و ارائۀ سناريوهاي محتمل آينده در افق زماني 1410 با استفاده از نظريۀ آينده‌پژوهي بوده است. پژوهش به لحاظ هدف، كاربردي و از نظر ماهيت، توصيفي-تحليلي بود. اطلاعات موردنياز از طريق مطالعات ميداني و اسنادي گردآوري شد. براي تجزيه و تحليل متغيرها، از روش تحليل اثرات متقاطع و نرم‌افزار سناريو ويزارد استفاده شد. براساس روش سناريونويسي، با استفاده از قابليت‌هاي نرم‌افزار سناريوويزارد، سه سناريوي قوي، چهار سناريوي ايستا و پنج سناريوي بحراني استخراج شد. نتايج نشان مي‌دهد، 27 درصد از وضعيت توسعه سكونتگاه‌هاي غيررسمي در آينده مطلوب بوده و 67 درصد ثابت و بحراني است. كلان‌شهر تهران با سه گروه سناريوهاي توسعه سكونتگاه‌هاي غيررسمي در آينده روبه‌روست. مطلوب‌ترين سناريو گروه اول است كه بر شالوده طراحي و تأثيرگذاري مطلوب سياست‌ها و برنامه‌هاي تأمين مسكن و مديريت مطلوب، به رسميت شناختن مالكيت غيررسمي و مهار كامل آن، برنامه‌ريزي متناسب با توسعه سكونتگاه‌ها براي افزايش امنيت محلات، برقراري ارتباط مؤثر و كارآمد شوراها با مردم و حل مشكلات ساكنان است. راهكارهاي ارتقاي توسعه سكونتگاه‌هاي غيررسمي شامل رسمي كردن مالكيت زمين غيررسمي، ايجاد سازمان سامان‌دهي سكونتگاه‌هاي غيررسمي براي كاهش تعدد سازماني و نبود هماهنگي‌ها و ايجاد مسكن ارزان‌قيمت و قابل‌استطاعت است.