بررسي و تحليل انتساب جنين اهداشده بر اساس مكتب اماميه

سابقه و هدف: به‌كارگيري روش‏هاي نوين بارداري موجب طرح پرسش‌هايي در عرصه‌هاي مختلف شده و مسائل زيادي را در زمينۀ حقوق طرفين به وجود آورده است. يكي از اين مسائل بررسي نَسَب جنين اهداشده است كه موضوع مهم فقهي-اجتماعي است. ازاين‌رو، هدف پژوهش حاضر فهم و تحليل نَسَب جنين اهداشده و بررسي انتساب وي به گيرندگان اهداء، آن هم بر اساس ديدگاه فقه شيعي است. روش كار: اين پژوهش از نوع تحليلي-كتابخانه‏اي است. كليدواژه‏هاي جنين، اهداء و نَسَب در روايات شيعي و عبارات فقهاي شيعه بررسي و بر اساس معيارهاي فقهي-اصولي تحليل و واكاوي دقيق شد. مؤلف مقاله تضاد منافعي گزارش نكرده است. يافته‌ها: در استفاده از فنون نوين باروري مصنوعي هم‌زمان با توجه به حل معضل زوج‏هاي نابارور، نحوۀ انتساب نوزاد به‌دنياآمده با اهداگيرندگان بسيار حساس است و آثار ديگر اهداي جنين مثل نفقه، ولايت، حضانت، ازدواج، محرميت و ارث در ذيل موضوع انتساب قابل حل خواهد بود. يافته‏ها نشان داده است كه بر اساس ديدگاه فقه شيعه، نَسَب واقعي فرزند به صاحب اسپرم و تخمك مي‏رسد و ادعاي برخي مبني بر اعراض صاحبان جنين از آن (به‌دليل اهداي آن به بانك‏هاي جنين به‌صورت آشكار يا پنهان و يا اهداء به زوج نابارور) و درنتيجه نداشتن ادعاي انتساب فرزند به خود، مسموع نيست؛ چون نَسَب با اعراض نفي نمي‏شود. نتيجه‌گيري: اگر وجود نَسَب بين پدر، مادر و نوزاد به‌صورت صحيح اثبات گردد، حقوق و تكاليفي مثل حرمت نكاح، حضانت، نگهداري و تربيت نوزاد، ولايت قهري پدر و جد پدري، نفقه (انفاق)، توارث بين طفل و پدر و مادر و خويشاوندان تحت عنوان آثار نسب به‌صورت قهري در قالب يك حق براي طرفين ايجاد مي‏گردد.