اثربخشي درمان شناختي-رفتاري مذهبي در مقايسه با درمان شناختي-رفتاري سنتي بر بهبود عاطفه و اميد مبتلايان به افسردگي اساسي

سابقه و هدف: برخي از پژوهش‌ها نشان مي‌دهد كه دين و معنويت در افزايش بهزيستي رواني نقش دارد. هدف پژوهش حاضر بررسي اثر‌بخشي درمان شناختي-رفتاري مذهبي در مقايسه با درمان شناختي-رفتاري سنتي در بهبود عاطفه و اميد مبتلايان به افسردگي بود. روش كار: روش اين پژوهش كارآزمايي تصادفي با پيش‌آزمون-پس‌آزمون است. از ميان افراد مبتلا به افسردگي كه به مراكز مشاوره مراجعه ‌كرده بودند، 42 نفر انتخاب شدند و درنهايت 30 نفر تا اتمام پژوهش باقي ماندند. 15 نفر درمان شناختي-رفتاري سنتي و 15 نفر درمان شناختي-رفتاري مذهبي را به‌صورت فردي دريافت كردند. ابزار گردآوري داده‌ها شامل مصاحبۀ نيمه‌ساختاريافته بر اساس DSM5 (SCID-I)، پرسش‌نامه‌هاي دين‌داري گلارك و استاك (CRS)، افسردگي بك؛ ويراست دوم (BDI-II)، عاطفۀ مثبت و منفي واتسون (PANAS) و‌ اميد اشنايدر (AHS) بود كه شركت‌كنندگان يك هفته پيش از شروع درمان و يك هفته بعد از اتمام جلسات درماني به پرسش‌نامه‌ها پاسخ دادند. هر شيوه‌نامه شامل 10 جلسۀ 50 دقيقه‌اي بود. داده‌ها با استفاده از آزمون تحليل كوواريانس تجزيه‌وتحليل شد. در اين پژوهش همۀ موارد اخلاقي رعايت شده است و مؤلفان تضاد منافعي گزارش نكرده‌اند. يافته‌ها: يافته‌هاي پژوهش نشان داد كه درمان شناختي-رفتاري مذهبي به‌صورت معناداري بيش از درمان شناختي-رفتاري سنتي موجب افزايش اميد و مؤلفه‌هاي آن ‌شد (P 0.001). همچنين، اگرچه دو درمان مذهبي و سنتي به‌طور معناداري موجب افزايش عاطفۀ مثبت و كاهش عاطفۀ منفي شدند، اما اثربخشي آنها با يكديگر تفاوت معناداري نداشت. نتيجه‌گيري: اگرچه درمان شناختي-رفتاري مذهبي موجب تقويت اميد افراد مي‌شود اما بايد به لحاظ مؤلفه‌ها و فنون‌ روان‌شناختي آميخته به معنويت تقويت شود تا اثربخشي آن در افزايش عاطفۀ مثبت و كاهش عاطفۀ منفي بيشتر شود.