تحليل و بررسي چيستان در زبان كردي (گويش سوراني)

موضوع پژوهش حاضر «تحليل و بررسي چيستان در زبان كردي (گويش سوراني)» است. فراهم كردن زمينۀ آشنايي بيشتر نسل جوان با فرهنگ عامه، جلوگيري از ايجاد گسست بيشتر نسل جديد با فرهنگ بومي خود، بازشناخت جلوه‌هاي ادب شفاهي به‌ويژه چيستان و نقش آن در مطالعات علمي امروز از اهداف عام و بازشناخت چيستان‌‌هاي زبان كردي و تحليل ساختار و محتواي آن از اهداف خاص اين پژوهش محسوب مي‌شوند. روش تحقيق توصيفي ـ تحليلي است. داده‌ها به شيوۀ كتابخانه‌اي گردآوري شده و به روش تحليل محتوا تجزيه و تحليل شده ‏است. جامعۀ آماري پژوهش ۳۷۷ چيستان كردي است كه به شيوۀ استقراي تام بررسي شده است. منبع مورد استفاده كتاب هه‌ته‌له‌ي كوردي (چيستان كردي) اثر عبيدالله ايوبيان مركزي است. دليل انتخاب اين اثر، دانشگاهي بودن مؤلف، داشتن نگاه علمي در گردآوري چيستان، دقت نظر ايشان و تسلط بر فرهنگ عامۀ كردي است. نتايج بيانگر اين است كه چيستان‌‌هاي گويش كردي سوراني در سه گروه چيستان، شبه‌چيستان و معما قابل طبقه‌بندي هستند كه گروه اول بيشترين بسامد را دارند.  چيستان‌‌هاي زبان كردي بيشتر محصول دوران كشاورزي است، اما با رواج مدرنيته تعدادي از امثال مربوط به تكنولوژي نيز ديده مي‏شود. همچنين نتيجه بيانگر اشتراك برخي از چيستان‌‌ها با چيستان‌‌هاي زبان فارسي است، اما برخي از ويژگي‌ها نيز ويژۀ زبان كردي است كه شناخت آن‌ها به درك بهتري از اين چيستان‌‌ها مي‌انجامد.