مطالعه خط كانجي بر روي سفالينه هاي چيني به‌دست‌آمده از حفاري هاي باستان‌شناسي قلعه الموت قزوين

قلعه هاي اسماعيلي در ارتفاعات البرز به دو گروه اصلي تقسيم مي شوند؛ دژهايي كه احداث آن‌ها به زمان اسماعيليان باز مي گردد و ديگري قلعه‌هايي كه به دست فدائيان تسخير و الحاقاتي به آن‌ها افزوده شد همچون قلعه الموت. بعد از تسخير قلعه الموت در دوره دومين ايلغار مغول، اين قلعه توسط اسماعيلي (نو دولت)، سادات كيايي مورداستفاده قرار گرفت و در دوره صفوي از اين قلعه به‌عنوان محلي براي نگهداري مطرودان فراموشخانه استفاده مي شود. از آثار با ارزشي كه در قرون 14 16 ميلادي و به ويژه دوره مينگ از چين به مناطق ديگر صادر مي شد، چيني آبي و سفيد است. در ايران دوره صفوي سفالگران موفق به توليد چيني هايي مشابه چيني هاي دوره مينگ شدند. ازاين‌رو با به‌دست‌آمده آمدن 4 قطعه چيني آبي و سفيد با واژگان چيني از كاوش هاي قلعه الموت اين پژوهش ضرورت يافت. هدف اين پژوهش بازخواني متن كانجي روي سفال ها و استفاده از آن‌ها جهت شناخت وضعيت باستان شناسي قلعه الموت بود تا به كمك آن بتوان دوره اي كه اين آثار به آن تعلق دارد را شناسايي كرد. سؤال اصلي پژوهش اين است كه چيني هاي الموت به چه دوره اي تعلق دارند و تحليل اين يافته ها بر اساس بافت باستان شناسي و تاريخي قلعه الموت گوياي چه اطلاعاتي است؟ روش تحقيق توصيفي تحليلي و شيوه جمع آوري اطلاعات بر پايه مطالعات ميداني و كتابخانه اي است. نتايج نشان داد اين قطعات به ترتيب با اوزون حسن آق قويونلو و دو پادشاه صفوي شاه‌طهماسب اول و شاه‌عباس هم‌دوره است. دريكي از قطعات نام فغفور چنگ خوا ديده مي شود و دو قطعه ديگر متعلق به جياجينگ و نواده اش وانلي است و عبارت Chang ming fu gui به معناي طول عمر زياد توأم با شادي، ثروت و تندرستي و Yong bao chang chun به مفهوم هميشه جوان بودن روي اين قطعات نوشته‌شده است. كشف اين آثار نشان داد كه حيات سياسي و اجتماعي در قلعه الموت با حمله مغول پايان نيافته و اين مكان تا دوره صفوي همچنان مورداستفاده قرار داشت و برخلاف آنچه كه در منابع آمده در دوره صفوي از الموت صرفاً به‌عنوان زندان استفاده نمي‌شد و تداوم حيات سياسي و اجتماعي در قلعه الموت خاصه در دوره تركمانان آق قويونلو و صفويه وجود داشته است.