شناسايي و تبيين ماهيت شر در نگاره‌هاي فالنامه درسدن بر اساس آراء ملاصدرا

مسئلهٔ  خير و شر يكي از بحث هاي عميق فلسفه و كلام است كه در دوران‌ مختلف تاريخ، تفكر و ذهن انديشمندان غرب و شرق را به خود معطوف داشته‌است. در اين ميان فلاسفه اسلامي به ويژه حكماي صدرايي با نگاهي عقلي و مستدل، رنج‌ها و شرور مطرح در جهان هستي را مورد مطالعه قرار‌داده و به تبيين حقيقت و ماهيت آن پرداخته‌اند. ملاصدرا ضمن روي آوردن به تعريف مصداقي از شر و تقسيم مصاديق شر به طبيعي، اخلاقي، عاطفي و مابعدالطبيعي به تشريح ماهيت آن پرداخته و براي آن چهار قِسم در نظر گرفته‌است: امور عدمي، شر ادراكي، شر اخلاقي و مبادي شر اخلاقي. پژوهش حاضر با ماهيتي توصيفي- تحليلي نگاهي دارد به تشخيص ماهيت شر در نگاره‌هاي فالنامهٔ تهماسبي نسخهٔ درسدن. بر اين اساس پس از مطالعات كتابخانه‌اي براي شناخت مسئلهٔ شر و ويژگي‌هاي آن، انواع ماهيت مطرح شده توسط ملاصدرا برشمرده و ضمن مشاهدهٔ آثار به يافتن نگاره‌هايي با موضوع شر در فالنامهٔ نسخهٔ درسدن به‌صورت هدفمند پرداخته‌مي‌شود. سپس ماهيت شر كه در اين نگاره‌ها تصوير شده‌است، تشخيص و انواع آن‌ها بر مبناي آراء ملاصدرا تطبيق داده‌مي‌شوند. اين پژوهش در جستجوي يافتن پاسخ به اين پرسش‌هاست: 1- ماهيت شرِ نمود يافته در نگاره‌هاي فالنامهٔ درسدن چه ويژگي‌هايي دارد؟ 2- ماهيت شر در نگاره‌هاي فالنامهٔ درسدن بر مبناي آراء صدرا چگونه قابل تحليل است؟ يافته‌ها نشان مي‌دهد تصوير شر كه در فالنامهٔ درسدن نمود يافته‌است، بر مبناء انواع ماهيت برشمرده‌ شده توسط ملاصدرا يعني امور عدمي، شر ادراكي، شر اخلاقي و مبادي شر اخلاقي قابل تطبيق است. همچنين آن قِسم از شر كه به ‌حالات دروني و ادراكي انسان برمي‌گردد، نمود متفاوتي با ساير انواع آن دارد.