سبك‌شناسي تشعير در نگارگري مكتب تبريز دوم

كتاب‌آرايي ايراني چون همواره از متن و حاشيه سود جسته است، لذا بررسي آرايه‌هاي حواشي نگاره‌ها، به‌ويژه تشعير، اطلاعات افزون‎تري به دست مي‌دهد. تشعير، در تزيين حواشي متون و نگاره‌ها، از قرن نهم هجري به بعد نقش مهمي ايفا كرد و در دوره صفوي با تولد مكاتب نگارگري تبريز دوم، قزوين و اصفهان به اوج زيبايي رسيده كه اين امر ضرورت پرداختن به آن را دوچندان مي‌سازد. اين پژوهش باهدف اشراف بر سبك‌شناسي تشعيرسازي اوايل دوره صفوي، به دنبال پاسخ به اين پرسش بود كه ويژگي‌هاي سبكي در تشعير مكتب تبريز دوم چيست؟ تحقيق از نوع بنيادي، با روش توصيفي- تحليلي و بر اساس مشاهده نمونه‌هاي گزينش‌شده و گردآوري اطلاعات كتابخانه‌اي است. براي بررسي آثار 10 نمونه تشعير از منابع ارزشمند اين دوره به‌صورت هدفمند انتخاب‌شد. نتيجه اينكه در مورد ويژگي‌هاي سبكي تشعير تبريز دوم مي‌توان گفت مضمون غالباً تزييني و كمتر روايي است. حضور نقشمايه‌هاي جانوري، گياهي و منظره از نقوش تخيلي و انسان بيشتر و موجودات خيالي محدود و با شراره‌هاي آتشين و چين‌وچروك‌هاي نامعمول در دُم، شانه‌ها و زانوان نشان داده‌شده است. همچنين كم‌توجهي به نقش انسان و روايتگري در تشعير اين دوره، تمايل ضمني هنرمند را به رويكرد تزييني نشان مي‌دهد. طلاكاري در تمامي نمونه‌ها و رنگ‌هاي ديگر در محدودي از آثار تشعير اين دوره اجراشده و تأكيد خطي غلبه دارد.