عنوان مقاله :
پژوهشي بر شناخت گونه‌ها و نشانه‌هاي تصويري سنگ‌قبرهاي گورستان‌هاي تاريخي روستاي سمغان(استان فارس)
پديد آورندگان :
عشايري ، ناديا دانشگاه صنعتي جندي‌شاپور دزفول - دانشكده معماري و شهرسازي , وثيق ، بهزاد دانشگاه صنعتي جندي‌شاپور دزفول - دانشكده معماري و شهرسازي - گروه معماري
كليدواژه :
گونه شناسي , نشانه‌شناسي , قبرستان تاريخي , روستاي سمغان , استان فارس
چكيده فارسي :
گورستان‌ها، تجلي‌گاه فرهنگ، باور و آداب ديني مردمان بومي هر منطقه است. گورستان‌هاي تاريخي سمغان، از توابع شهرستان كوه چنار، نمونه مهمي از اين منظر است. سنگ‌قبرهاي تاريخي گورستان‌هاي اين روستا، با توجه به كالبد و نشانه‌هاي تصويري آن؛ مظهري از هنر و فرهنگ كهن روستاي مذكور است. لذا پژوهش حاضر از طريق بررسي كالبد و نقوش تزئيني سنگ قبور تاريخي سمغان با هدف دست‌يابي به ريشه‌هاي فرهنگي و هنري آن، تدوين‌شده است. سؤالات تحقيق عبارت‌اند از 1. سنگ‌قبرهاي تاريخي روستاي سمغان به چندگونه تقسيم‌شده است؟ 2. كالبد و عناصر تزئيني سنگ‌قبرهاي تاريخي روستاي سمغان تحت تأثير چه عواملي شكل‌گرفته‌اند؟ تحقيق حاضر با روش تحليلي- توصيفي انجام‌شده و داده‌هاي تحقيق از روش‌هاي پيمايشي و كتابخانه‌اي به‌دست‌آمده است. از بين نمونه‌هاي موجود، 24 موردي كه قابليت خوانش متن و بررسي تصوير آن ممكن بوده؛ موردمطالعه قرارگرفته است. نتايج مطالعه نشان داد سنگ‌قبرهاي تاريخي روستاي سمغان با توجه به جايگاه اجتماعي متوفي، در پنج دسته تنديس‌وار، لوحه‌اي، صندوقچه‌اي، گهواره‌اي مطبق و محرابي شكل‌گرفته‌اند كه گونه‌هاي تنديس‌وار، گهواره‌اي و محرابي از مفاهيم ديني-آييني نيز تأثير گرفته‌اند. همچنين اين آثار، حاوي كتيبه‌ها و نقوش تزئيني متنوعي هستند كه ريشه در آداب آيين‌هاي كهن، سنت‌هاي ديني و به‌طور ويژه سنن دين اسلام، خصوصيات فردي متوفي، مفاهيم زندگي پس از مرگ دارند و تبلوري از مسائل عقيدتي، فرهنگي و مذهبي حاكم بر زمان خود هستند. در فرهنگ مردمان روستاي سمغان علاوه بر موارد نام‌برده شده، جايگاه اجتماعي متوفي، شغل و شهرت وي بر كالبد و نقوش سنگ‌قبرها مؤثر بوده است.
