اقتصاد سياسي خودكفايي شهرداري‌ها از مستغلات شهري تا مجتمع‌هاي بزرگ تجاري كلان‌شهر تهران

يكي از ديدگاه‌هاي قدرتمند كه تحولات فضايي را از ديدگاه روابط سياسي و قدرت مطالعه مي‌كند، اقتصاد سياسي فضا بوده كه با انتقاد از روابط سرمايه‌داري، شكل‌گيري فضاها و تحولات آن‌ها را در راستاي تسهيل روابط سرمايه‌داري مي‌داند. به‌بيان‌ديگر استراتژي‌هاي نئوليبرالي كه امروزه در روح و روان شهرها ريشه دوانده و قريب به‌اتفاق شهرها با مكانيزم‌هاي نظام سرمايه‌داري آميخته‌شده‌اند، موجب بازتوليد فضاهاي شهري به‌صورت تنگاتنگ تحت تأثير نيروهاي سياسي و اقتصادي شده تا محملي براي تسهيل روابط سرمايه‌داري ايجاد شود؛ بنابراين توليد فضا پديده‌اي در راستاي تحكيم روابط انباشت، گردش، سود و غيره به‌عنوان مؤلفه‌هاي اصلي سرمايه‌داري است. ازاين‌رو منطق اقتصاد سياسي همواره به‌مثابه امري گريزناپذير براي تبارشناسي هر نوع سوگيري پيرامون آينده شهري تهران مورد تأكيد بوده است؛ آينده‌اي كه بر بستري متأثر از دگرگوني فضاي شهري، كلان‌شهر تهران را تبديل به شهر «مال»ها كرده است. ازاين‌رو اين سؤال مطرح مي‌شود كه علت فراگيري يك‌باره «مال و مجتمع‌هاي بزرگ تجاري» به‌عنوان پديده‌اي نوظهور در تهران چيست؟ و فرايند شكل‌گيري آن چگونه است؟. راهبرد غالب در اين پژوهش بر اساس مساله تعريف‌شده در ذهن پژوهشگر، راهبرد كيفي است. روش پژوهش نيز  توصيفي - تبيني با تأكيد بر روش تحليل گفتمان انتقادي مي‌باشد. نتايج پژوهش حاكي از آن است كه شيوه غالب اقتصادي حاكم بر دولت هاي ايران در چند دهه اخير، مبتني بر تزريق رانت در قالب فعاليت‌هاي عمراني و جاري بوده است. درواقع دولت‌هاي حاكم فضامند شده اند و در جهت بقاي خود، عادت هاي روزمره و فضاهاي كهني را كه در طول فراز و نشيب هاي تاريخي به وجود آمده است.از طريق انتزاعات انضمامي از بين مي برند؛ سپس فضاهاي جديدي را توليد (انبوه سازي مسكن و يا ساخت برج هاي اداري مسكوني در دهه ١٣٨٠ شمسي) و بازتوليد (افزايش تجاري سازي و رشد قارچ گونه مالها و مگامال ها در دهه ١٣٩٠ شمسي) مي كنند.