مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - تأثير گرد و غبار بر ميزان كلروفيل برگ، هدايت روزنه‌اي‌ و درصد تشكيل ميوه خرماي مضافتي

چكيده فارسي :

در سال‌هاي اخير گرد و غبار اثر و پيامدهاي زيانباري روي درختان خرما در مناطق مختلف داشته است. اين پديده روي كميت و كيفيت محصول خرما اثرات منفي دارد. در اين راستا، پژوهشي جهت بررسي تأثير گرد و غبار بر كلروفيل برگ، هدايت روزنه‌اي، درصد تشكيل و ريزش ميوه درختان خرما در سه منطقه از شهرستان سراوان در استان سيستان و بلوچستان با شدت‌هاي مختلف گرد و غبار انجام گرفت. انتخاب مكان‌هاي مورد مطالعه با استفاده از داده‌هاي هواشناسي و ماهوارهايي به تفكيك غلظت‌هاي مختلف گرد و غبار صورت گرفت و منطقه روتك (شدت گرد و غبار بالا)، جالق (شدت گرد و غبار متوسط) و سراوان (شدت گرد و غبار كم) انتخاب شدند. در هر يك از سه منطقه تعداد 5 نخلستان و درون هر نخلستان تعداد 5 اصله درخت خرما با شرايط يكسان انتخاب شدند. جهت اندازه‌گيري ميزان كلروفيل برگ در دو حالت بدون شستشو و پس از شستشو و نيز هدايت روزنه‌اي از پنج برگ انتخابي، نمونه‌گيري‌ها انجام و اندازه‌گيري‌ها صورت گرفت. نتايج تجزيه واريانس بيانگر اختلاف معني‌دار ميزان كلروفيل برگ بعد از شستشو و هدايت روزنه‌اي در سه منطقه بود. در منطقه سراوان با غبار ناچيز بيش‌ترين ميزان كلروفيل برگ و در روتك با غلظت بالاي گرد و غبار كم‌ترين مقدار آن مشاهده و همچنين مقدار كلروفيل برگ در هر سه منطقه در شرايط شستشوي برگ‌ها (سراوان در حالت شستشو 62.94) بيش‌تر از حالت عدم شستشو برگ‌ها (سراوان بدون شستشو 54.49) بود. ميزان كلروفيل برگ در منطقه روتك با غلظت زياد گرد و غبار در حالت شستشو 41.05 و در منطقه سراوان با گرد و غبار خيلي كم‌تر و در حالت شستشو 62.94 بود كه بيانگر اختلاف معني دار در مناطق از لحاظ ميزان كلروفيل برگ بود. نتايج مقايسه ميانگين نشان دهنده كاهش هدايت روزنه‌اي در مناطقي با ميزان بالاي گرد و غبار (منطقه روتك) نسبت به مناطقي با گرد و غبار پايين بود. بيش‌ترين درصد تشكيل ميوه (92.98 درصد) در منطقه سراوان با ميزان كم گرد و غبار و كم‌ترين آن (60 درصد) در منطقه روتك با ميزان بالاي گرد و غبار مشاهده شد. بيش‌ترين درصد تلقيح (98.85) و كم‌ترين درصد ريزش (1.14) نيز در منطقه سراوان و كم‌ترين درصد تلقيح (89.28) و بيش‌ترين درصد ريزش (10.17) در منطقه روتك مشاهده شد. در كل نتايج بيانگر اثرات منفي غلظت بالاي گرد و غبار بر ويژگي‌هاي مورد بررسي بود.