اثرگذاري بنادر درياي خزر بر ارتقاي هم‌پيوندي ساختار فضايي كشور

تجارت دريايي و به‌خصوص حمل‌ونقل كانتينري با رشد بالاتر نسبت به GDP جهاني، صادرات، و غيره آثار فراواني بر ساختار فضايي مناطق و نواحي گذاشته است. بنادر نقش مهمي در اين زمينه ايفا مي‌كنند. زيرا دروازه‌هاي اصلي ورود و خروج كالاها در يك سرزمين‌اند. در اين پژوهش به بررسي ساختار و هم‌پيوندي بنادر شمال ايران (درياي خزر) با ساير بنادر كشورهاي مجاور درياي خزر، به دليل اهميت فراوان حمل‌ونقل دريايي و اثرگذاري آن بر ساختار هم‌پيوندي فضايي كشور، پرداخته شده است. مدل مورد استفاده در اين پژوهش، به منظور بررسي سير تحول ساختار شبكه‌ هم‌پيوندي فضايي بنادر شمال كشور در سطح محلي و فراملي، طي سال‌هاي 1368 تا 1398، تحليل جريان جابه‌جايي مسافر و كالا بين بنادر درياي خزر در كشور با بنادر درياي خزر در ساير كشورها با كمك نرم‌افزار UCINET است. نتايج مطالعه نشان داد هم‌پيوندي كالا و مسافر استان‌هاي شمالي كشور (به طور عام) و بنادر درياي خزر در كشور (به طور خاص) در شرايط مناسبي قرار ندارد و عملاً در حوزه‌ ارتباطي بين ايران در درياي خزر با ساير كشورهاي همسايه به جز در مواردي اندك و ناچيز (ارتباط روسيه با بندر اميرآباد) چندان بالا نيست و هم‌پيوندي فضايي ساير مرزهاي كشور به‌خصوص سواحل جنوب از سواحل درياي خزر به مراتب بيشتر و بالاتر است.