توزيع و تحليل فضايي آبادي ‏هاي در معرض تخليه در استان خراسان رضوي

بدون شك عدم توجه به تخليه‌ جمعيتي آبادي‌ها مي‏تواند عواقب جبران‏ناپذيري بر سكونتگاه‏هاي انساني وارد آورد. بررسي و شناخت كمّ‌وكيف اين موضوع مي‏تواند به برنامه‏ريزان و تصميم‌گيران در حوزه‌ برنامه‏ريزي فضايي در ممانعت از تخليه‌ كامل جمعيتي سكونتگاه‌هاي روستايي كمك شاياني كند. مطالعه‌ حاضر از نوع كاربردي با روش توصيفي‌‌ـ تحليلي است. جامعه‌ آماري آبادي‌هاي كمتر از 100 نفر سكنه در استان خراسان رضوي طي سه دهه (1365 ـ 1395) بودند. به منظور بررسي ابعاد فضايي از تحليل فضايي محلي موران و به منظور بررسي جهت و محدوده‌ پراكنش از تحليل ميانگين مركزي و توزيع جهت‏دار استفاده شد. نتايج نشان داد در سرشماري‏هاي سال‌هاي 1365، 1375، 1385، 1395 به ترتيب 92.2، 90.1، 94.8، 79.7 درصد آبادي‌هاي تخليه‌شده در دهه‌ قبل جمعيتي كمتر از 100 نفر داشته‏اند. نتايج تحليل خودهمبستگي فضايي موران نشان داد الگوي پراكنش آبادي‌هاي در معرض تخليه طي سه دهه خوشه‌اي است. همچنين، نتايج تحليل ميانگين مركزي و توزيع جهت‏دار نشان داد 68 درصد از آبادي‏هايي كه در معرض تخليه‌ جمعيتي قرار دارند در محدوده‌ بيضي قرار گرفته‏اند و جز دهه‌ 1365 ـ 1375 كه جهت توزيع آبادي‏هاي در معرض تخليه شمال غربي‌ـ جنوب شرقي بوده در ساير مقاطع زماني، يعني 1375 ـ 1395، شمال شرق‌ـ جنوب غرب بوده است.