بررسي تطبيقي آداب تدفين و بناي بر قبور مردگان در اديان ابراهيمي

طبق برخي احاديث منسوب به پيامبر(ص)، نهي از بناي بر قبور، با عملكرد يهوديان و مسيحيان ارتباط يافته است. بررسي تطبيقيِ صورت كلّي‌تر اين مسأله يعني نحوۀ تعامل پيروان هر دين با جسدوقبرمردگان هم‌كيش خود و نيز ساخت هرگونه سازه بر مقابر آنان در اديان ابراهيمي، مي‌تواند به تبيين بهتري از اين اخبار بيانجامد. درنتيجۀ اين بررسي مي‌توان گفت در عين شباهت زياد اين اديان در اين مسأله، تفاوت‌هايي نيز وجود دارد؛ در يهوديّت و مسيحيّت، بين ظهور دين و روي آوردن پيروان آن به زيارتگاه ساختن از مقبرۀ رجال ديني فاصلۀ قابل‌توجّهي وجود دارد؛ يهوديان زماني بدان روي آوردند كه از اقامتگاه اصلي خود كوچ كرده و با ديگر فرهنگ‌ها ارتباط يافتند. در مسيحيّت نيز انگيزه‌هاي متعدّدي وجود داشته كه به نظر مي‌رسد كوشش تدريجي براي كاستن از اهميّت معبد اورشليم از مهمترينِ آنها بوده است. امّا در دين اسلام، شواهد زيارت قبور و بناي سازه‌هاي عبادي در اطراف آنها به دوران پيامبر(ص) باز مي‌گردد. حتي طبق اخبار، فرمان نهي از زيارت قبور كه به پيامبر(ص) منسوب است، از سوي خود ايشان لغو شده است. گويي دليل نهي پيشين، چيزي جز مبارزه با زمينۀ فكري موجود در رفتارهاي پيشااسلامي ازجمله برخي جلوه‌هاي فرهنگي يهوديّت، مسيحيّت و جاهليّت نبوده است.