مدلسازي گراديان مكاني خدمت اكوسيستمي توليد آب با ‏InVEST‏ در‎ ‎زيرحوضه‌هاي شمالي استان كرمان

خدمت اكوسيستمي توليد آب متاثر از فعاليت‌هاي مخرب انساني است و اولين گام جهت مديريت پايدار اين خدمت، برآورد كميت آن ‏از طريق مدل‌سازي است. پژوهش‎ ‎حاضر‎ ‎با‎ ‎هدف‎ ‎به‌كارگيري‎ ‎مدل هيدرولوژيك‎ InVEST ‎در‎ ‎كمي‌سازي خدمت اكوسيستمي‎ ‎توليد آب و ‏ارزشگذاري آن در زيرحوزه‌هاي خشك و نيمه‌خشك شمالي استان كرمان‎ ‎انجام‎ ‎شد‎.‎‏ ابتدا، نقشه‌هاي‎ ‎ميانگين‎ ‎بارندگي ساليانه،‎ ‎عمق ‏لايه‌هاي محدودكنندۀ‎ ‎ريشه، مقدار آب‎ ‎در‎ ‎دسترس‎ ‎گياه، كاربري اراضي/پوشش سطح زمين (‏LULC‏) و‎ ‎مرز‎ ‎حوزه‎ ‎و زيرحوزههاي منطقه‎ ‎به‌عنوان‎ ‎وروديهاي‎ ‎مدل وارد‎ ‎شدند‎ ‎و نقشه مقدار‎ ‎تقريبي‎ ‎تبخيروتعرق‎ ‎واقعي (‏AET‏) در‎ ‎هر پيكسل و نقشۀ‎ ‎توليد‎ ‎آب برآورد شده‎ ‎در‎ ‎هر ‏پيكسل‎ ‎به‌دست‎ ‎آمد.‏‎ ‎براساس محاسبات‎ ‎انجام شده توسط‎ ‎مدل‎ ‎در‎ ‎منطقه مورد نظر، سالانه‎ ‎‏5112/43 ميليون مترمكعب آب با ارزشي بيش از ‏‏418500 ميليارد ريال توليد‎ ‎مي‌شود‎ ‎كه بيشترين‎ ‎مقدار‎ ‎توليد‎ ‎آب،‎ ‎در‎ ‎زيرحوزه يك (ابرقو-سيرجان)‏‎ ‎با‎ ‎‏ 2103 ميليون مترمكعب‎ ‎در‎ ‎سال‎ ‎و‎ ‎كمترين‎ ‎ميزان‎ ‎توليد‎ ‎آب،‎ ‎در‎ ‎زيرحوزه سه (كويرلوت شمالي) با مقدار 741/84 ميليون مترمكعب است‎.‎‏ نتايج نشان داد كه سطح عرضه ‏خدمت توليد آب به‌شدت تحت تاثير تغييرات مكاني ‏LULC‏ است به طوري‌كه در مجموع، اراضي مرتعي پرتراكم 27630/7 MCM در هكتار و همچنين هر هكتار از جنگل پرتراكم، قادر به توليد 1104/6 MCM آب است كه نقش پوشش گياهي را ‏در نفوذ آب و تغذيه آبخوان‌ها در مناطق مرتفع نشان ميدهد. نتايج اين مطالعه در برنامه‌ريزي مكاني جهت كاهش اثرات مخرب سيل و ‏خشكسالي، جلوگيري از تخريب اراضي و توسعه پوشش گياهي، تغذيه آبخوان‌ها و همچنين برآورد خسارات در حسابداري سبز قابل ‏كاربرد است. ‏