فراسنجه‌هاي زيستي، ريخت‌شناختي و بوم‌شناختي كفشدوزكHarmonia axyridis (Col.: Coccinellidae)؛ تأثير چندشكلي رنگي، محل نمونه‌برداري و نسل حشره

پراكنش كفشدوزك Harmonia axyridis  به عنوان يك حشره شكارگر اما مهاجم تازه وارد به ايران در نوار شمالي كشور بررسي شد. برخي ويژگي هاي زيستي و ريخت شناسي آن مانند الگوهاي رنگي، نسبت جنسي و طول بدن حشره بالغ در نمونه هاي چهار منطقه جغرافيايي شمال و شمال شرق ايران و همچنين، دو نسل از شهرستان رشت مطالعه شد، تا تأثير محل نمونه برداري و نسل حشره ارزيابي شود. توان توليدمثلي ماده هاي دو رنگ اصلي اين حشره؛ ملانيك و غيرملانيك، در نسل زمستانگذران و تابستانه نيز بررسي شد. از استان هاي گيلان، مازندران، گلستان و خراسان شمالي نمونه برداري با موفقيت انجام شد. نسبت افراد ملانيك در كل نمونه هاي جمع آوري شده از گردنه حيران، شفت، بجنورد، رشت (جمعيت زمستانگذران) و رشت (جمعيت بهاره) به ترتيب 11.51، 12.64، 10.57، 12.17 و 11.63 درصد بود. همچنين، نسبت جنسي در جمعيت هاي مزبور 38 تا 44 درصد و فاقد تفاوت معني دار بود. ميانگين طول بدن حشره بالغ در جمعيت بجنورد (029/± 6.57 ميلي متر) از چهار جمعيت ديگر بيشتر بود. از نظر ميزان تخمگذاري تفاوتي بين الگوهاي رنگي ملانيك و غيرملانيك در نسل زمستانگذران و تابستانه مشاهده نشد، اما ماده هاي زمستانگذران در مقايسه با ماده هاي تابستانه باروري بالاتري داشتند. در اين پژوهش، پيشرفت پراكنش اين كفشدوزك در برخي استان هاي نوار شمالي كشور، نسبت به محل اولين گزارش آن، تأييد شد. همچنين، مشخص شد محل نمونه برداري و نسل حشره در زيستگاه هاي جديد، تأثيري بر نسبت الگوهاي رنگي ندارد و ميزان زادآوري نمي تواند يكي از عوامل تنظيم كننده نسبت افراد هر الگوي رنگي در نسل بعد باشد.