تفسير عارفان از «محمديون» در آثار منثور عرفاني هفت قرن نخست

بر اساس نگاه اسلامي، پيامبر(ص) خاتم انبياء است. او كه شايستگي ختميت بخشيدن به سلسله رسالت و نبوت را دارا شده‌ است، بي‌شك از كمال وجودي ـ معرفتي برخوردار است. جماعتي كه به ايشان مؤمن مي‌شوند چه از بركت ايمان‌شان و چه از جانب دعايي كه پيامبر در حق ايشان مي‌كند از تمايز و امتياز نسبت به ساير امتها برخوردار مي‌شود. اين امتيازات بيش از آنكه اكتسابي باشد، موهوبي است؛ ضمن‌ اينكه در نظام فكري عارفاني همچون ابن‌عربي، مفهوم امت محمدي چنان انبساطِ مصداقي پيدا مي‌كند كه كل ابناي بشر را در بر مي‌گيرد. در اين مقاله كه با روش كتابخانه‌اي به رشته تحرير درآمده‌ است؛ كليدواژه‌هايي چون «محمديون» و «امت محمدي» در اهمّ آثار منثور هفت قرن نخست موردكاوي شده است تا در نتيجه آن ويژگيها و تطور معنايي و مصداقي آنان به دست بيايد. آنچه حاصل آمد انبساط مصداقي اين مفهوم در طي زمان است. «محمديون» داراي طبقات و دسته‌هاي مختلف‌‌اند و علي‌رغم تمام امتيازاتشان، تكاليف و وظايفي بر عهده آنها گذاشته شده است.