راهكار عملي تقريب

مسئله اختلاف شيعه و اهل‌‌سنت در طول چهارده سده گذشته ابعاد مختلف سياسي، اجتماعي، فرهنگي و علمي داشته است. به هر ميزان كه ابعاد علمي اين اختلاف برجسته شده نه تنها از شدت اجتماعي و فرهنگي اختلاف كاسته شده بلكه معارف عميق مذاهب اسلامي آشكارتر گشته است؛ و در مقابل به هر ميزان كه از ابعاد علمي اين اختلاف كاسته شده بر شدت اختلافات اجتماعي، فرهنگي و سياسي افزوده شده است. يكي از مقاطع درخشان در اين زمينه، تشكيل دارالتقريب در سده بيستم است كه سبب شد علماي مذاهب اسلامي دور هم جمع شوند و تعارف حداكثري بين علماء اتفاق بيافتد. از نتايج مهم اين دوره، فتواي تاريخي شيخ محمود شلتوت در به رسميت شناختن فقه جعفري در كنار چهار فقه رسمي اهل‌‌سنت و راه‌اندازي مجله رساله الاسلام بود. مقالات بسيار ارزشمندي در اين مجله به چاپ رسيد. يكي از اين مقالات، مقاله «محمدصالح حائري مازندراني» (معروف به علامه سمناني) با عنوان «منهاج عملي للتقريب» است. ايشان در اين مقاله با استناد به سيره اهل بيت(ع)، نشان مي‌دهد كه نه اعتقاد به منصوص و معصوم بودن اهل بيت(ع) منافاتي با خلافت خلفاي عادل و راشد دارد و نه اعتقاد به خلافت خلفاي راشدين تعارضي با معصوم و منصوص دانستن اهل بيت(ع) پيدا مي‌كند. اتخاذ چنين رويكرد عالمانه‌ و وحدت‌گرايانه در سال 1330 شمسي، نشان از عمق معرفت و دورانديشي عالمان بصير دارد كه همواره به دليل غلبه جناحهاي افراطي و تفرقه‌افكن، در محاق و فراموشي قرار گرفته است. اميد است ترجمه اين مقاله ارزشمند، گامي هر چند كوچك در مسير تعارف و هم‌گرايي شيعه و سني به شمار آيد.