بررسي فعاليت حشره كشي و دوركنندگي گلبرگ زعفران روي حشرات كامل شپشه آرد، Tribolium confusum (Col. Tenebrionidae) و تعيين تركيبات شيميايي آن

امروزه از گلبرگ زعفران به عنوان يك عامل ارگانيك در صنايع كشاورزي استفاده مي‌شود. در بررسي حاضر، فعاليت حشره‌كشي و اثر دوركنندگي عصاره گلبرگ گياه زعفران (Crocus sativus Petal) روي حشرات كامل شپشه آرد (Tribolium confusum Jacquelin du Val) مورد بررسي قرار گرفت. براي عصاره گيري از روش ماسراسيون استفاده شد. پس از 72 ساعت محتويات هر ظرف با استفاده از كاغذ صافي طي دو مرتبه صاف شده و عصاره حاصله در يخچال نگه داري شد. آزمايشات در شرايط دمايي 1±27 درجه سلسيوس، رطوبت نسبي 5±65 درصد و تاريكي انجـام گرفـت. براي سميت عصاره زعفرانحشرات كامل در معرض غلظت‌هاي 100، 500، 1000، 10000، 50000 و 100000 پي‌پي‌ام عصاره متانولي زعفران قرار گرفتند و تلفات 4، 5، 6 و 7 روز پس از مواجهه حشرات شمارش شد. براي آزمايش دوركنندگي، حشرات كامل در معرض غلظت‌هاي 4.2، 5.27، 6.34 و 7.41 درصد قرار گرفتند و دوركنندگي 4، 5، 6 و 7 روز پس از مواجهه حشرات بررسي شد. نتايج نشان داد عصاره گلبرگ زعفران روي حشرات كامل شپشه آرد سميت ايجاد كرد. درصد تلفات باتوجه به افزايش غلظت و مدت زمان قرار گرفتن حشرات كامل شپشه آرد در معرض عصاره افزايش يافت. همچنين ميانگين ميزان دوركنندگي عصاره‌گلبرگ‌ زعفران عليه حشرات كامل در اثرغلظت‌هاي 4.20، 5.27، 6.34، 7.41 درصد 7 روز پس رهاسازي حشرات به ترتيب 13.33، 18.33، 23.33، و 26.66 درصد دست آمد. آناليز شيميايي عصاره توسط دسـتگاه GC MS نشـان داد كـه تركيبات فرار داراي حائز اهميت در عصاره گلبرگ زعفران به ترتيب C8H16 (propyl Cyclopentane_n_pr) ، C8H18 ( Hexzan3,3_dimethy)، C8H18 (octane_octane) و C16H34 (Hexadecane) است. با توجه به نتايج اين بررسي بـه نظـر مـي‌رسـد، عصاره مذكور جهت حفاظت محصولات انباري خاصيت دوركنندگي مناسـبي عليـه حشرات كامل شپشه آرد داشته است.