مأموريت ملك فخرالدين احمد طيبي به دربار مغولان در چين (بررسي عوامل سياسي و اقتصادي)

چند دهه پس از به قدرت رسيدن سلسله يوان (مغولان چين) توسط قوبيلاي قاآن و هم‌زمان، تأسيس حكومت ايلخانان در ايران، روابط حسنه‌اي ميان دو قدرت از طريق جاده ابريشم برقرار شد. ايلخانان با كمك حكومت محلي آل‌طيبي در جزيره كيش به‌عنوان دست‌‌نشاندگان خود در خليج ‌فارس، روابط دريايي را پيش گرفتند. با استقرار خاندان تاجرپيشه‌ ملك‌الاسلام طيبي در جزيره كيش طي نيمه دوم قرن هفتم و اوايل قرن هشتم هجري قمري، اين خاندان فعاليت‌هاي تجاري خود را در دو حوزه خليج ‌فارس(جزيره كيش) و اقيانوس هند متمركز كردند. چنانكه ملك‌الاسلام جمال‌‌الدين ابراهيم طيبي در جزيره كيش و برادرش تقي‌الدين ابراهيم در سواحل معبر در هند با تأسيس نمايندگي‌‌هاي تجاري ساحلي، زمينه‌‌هاي ارتباطات دريايي ايران با چين را از طريق اقيانوس هند فراهم نمودند و در سال 697 ق. يكي از فرزندان ملك‌الاسلام به نام ملك فخرالدين احمد طيبي به‌عنوان سفير از سوي غازان به دربار تيمور قاآن در چين اعزام شد. مسئله مقاله حاضر آن است كه هدف و عوامل مؤثر بر اين سفارت را بررسي كند. يافته‌هاي تحقيق حاكي از آن است كه اهداف اقتصادي (تجارت دريايي به‌عنوان اورتاق) بر ساير انگيزه‌هاي دربار ايلخانان برتري داشته است، اما كارشكني‌هاي ملوك هرموز بر ناكامي اين سفارت تأثيرات اساسي گذاشته بود. در اين پژوهش، انگيزه‌ها و عوامل مؤثر بر مأموريت ملك فخرالدين احمد طيبي از نظر شرايط محلي، منطقه‌اي و جهاني با بهره‌گيري از منابع مكتوب ايراني و چيني و نيز پژوهش ميداني مورد بررسي قرار گرفته است.