تأثير همزيستي ميكوريزي و ‌برگ پاشي گلايسين‌ بتائين بر برخي صفات زراعي گندم ديم در خاك‌هاي آهكي

هدف اين تحقيق، بررسي تأثير همزيستي قارچ‌هاي ميكوريزا و برگ پاشي گلايسين بتائين بر برخي صفات كمي و كيفي گندم ديم رقم باران بود. آزمايش بصورت فاكتوريل بر پايه طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در شرايط خا‌ك‌هاي آهكي با متوسط بارندگي 45/976 ميلي‌متر طي دو سال‌‌ زراعي (98-1396) در استان آذربايجان‌غربي اجرا شد. عامل اول، مايه تلقيح قارچ‌هاي ميكوريزا در سه سطح (1) شاهد (بدون تلقيح) (2)  تلقيح بذور با گونه Rhizaphagus irregularis (RI) (2) تلقيح بذور با مركب سه گونه Funneliformis mosseae (CI)، Rhizaphagus irregularis  و Claroideoglomus etunicatum  و عامل دوم شامل شاهد (برگ پاشي با آب) و برگ پاشي با گلايسين‌بتائين بود. نتايج نشان داد كه درصد كلونيزاسيون ريشه از 9/9% در تيمار شاهد به 6/30 و 7/40% به ترتيب در تيمارهاي RI و CI افزايش يافت. با مصرف مايه تلقيح CI و RI، عملكرد دانه گندم به ترتيب 269 و 187 كيلوگرم در هكتار افزايش يافتند. مايه تلقيح مركب سه گونه ميكوريزا (CI) باعث افزايش محتوي پروتئين دانه و غلظت عناصر فسفر و روي در دانه شد. گلايسين‌بتائين، عملكرد دانه را به ميزان 160 كيلوگرم در هكتار  افزايش داد. بيش‌ترين عملكرد دانه در تيمار CI + گلايسين‌بتائين به ميزان 2163 كيلوگرم در هكتار به دست آمد كه 477 كيلوگرم در هكتار نسبت به تيمار شاهد افزايش نشان داد. بذرمال كردن گندم ديم با مايه تلقيح مركب سه گونه ميكوريزا همراه با برگ پاشي گلايسين بتائين، موجب بهبود عملكرد دانه و افزايش محتوي پروتئين دانه و غلظت عناصر فسفر و روي در دانه خواهد شد.