اثر پوشش و دبي بر الگوي رطوبتي و نگه‌داشت آب خاك در سامانه آبياري قطره‌اي نواري

آبياري قطره‌اي نواري در صورت طراحي و اجراي صحيح، روشي موثر در افزايش راندمان آبياري است. تحقيق حاضر به منظور بررسي اثر پوشش پلاستيكي و دبي بر ابعاد الگوي رطوبتي و نگه‌داشت آب خاك از يك منبع خطي انجام شد. بدين منظور، آزمايشي در قالب طرح آماري بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار تيمار متشكل از دو عامل كاربرد يا عدم كاربرد پوشش و دبي (2 و 4 ليتر بر ساعت) در سه تكرار طراحي شد. اين پژوهش در مزرعه دانشكده مهندسي آب و محيطزيست دانشگاه شهيد چمران اهواز، در خاكي با بافت لوم رسي سيلتي صورت گرفت. ابعاد الگوي رطوبتي خاك، 24 ساعت پس از پايان آبياري تعيين گرديد. اختلاف رطوبت خاك بين روزهاي دوم و چهارم پس از آبياري به‌عنوان معيار نگه‌داشت آب خاك در نظر گرفته شد. رطوبت خاك پس از گذشت 24 و 72 ساعت از پايان آبياري، اندازه‌گيري شد. مطابق نتايج، با كاربرد پوشش عمق، عرض و مساحت خيسشده خاك به‌ترتيب 59/13، 25/20 و 54/38 درصد نسبت به تيمارهاي بدون پوشش افزايش يافتند كه اين افزايش معني‌دار بود. اختلاف رطوبت خاك بين روزهاي دوم و چهارم پس از آبياري، از 96/1 درصد در نوارهاي بدون پوشش به 65/0 درصد در نوارهاي پوشش‌دار كاهش يافت. با افزايش دبي از 2 به 4 ليتر بر ساعت، عمق‌ خيس‌شده خاك از 22/27 به 55/23 سانتي‌متر كاهش، عرض خيس‌شده خاك از 72/26 به 88/31 سانتي‌متر افزايش و مساحت خيس‌شده خاك از 17/602 به 28/658 سانتي‌مترمربع افزايش يافت كه در تمامي موارد حاكي از اثر معني‌دار افزايش دبي بر اين پارامترها مي‌باشد. افزايش دبي سبب افزايش نگه‌داشت آب خاك گرديد اما اين اثر معني‌دار نبود. كاربرد پوشش، نسبت به افزايش دبي، تاثير بيش‌تري بر افزايش ابعاد الگوي رطوبتي و نگه‌داشت آب خاك داشت. بنابراين، كاربرد پوشش پلاستيكي جهت افزايش راندمان سامانه آبياري قطره‌اي، توصيه مي‌شود.