بررسي عوامل محيطي مؤثر بر ترجيح رويشگاه گونه دارويي Stachys lavandulifolia Vahl (منطقه مورد مطالعه: مراتع الموت شرقي در استان قزوين)

شناسايي عوامل بوم‌شناختي اثر گذار بر استقرار و پراكندگي گياهان دارويي براي كشت و اهلي كردن آنها و كاهش فشار به منابع طبيعي اقدامي اصولي و ارزشمند است. اين مطالعه با هدف بررسي مهمترين عوامل بوم شناختي اثرگذار بر رويشگاه گونه Stachys lavandulifolia Vahl در مراتع الموت شرقي با مساحت 70608.38 هكتار واقع در استان قزوين انجام شد. براي اين منظور از آنتروپي حداكثر در نرم افزار MaxEnt استفاده شد. در عمليات صحرايي نقاط حضور گونه ثبت شد. همچنين در رويشگاه اين گونه نمونه خاك با روش تصادفي (100 نمونه خاك با پراكندگي مناسب در حوضه) برداشت و اندازه‌گيري متغيرهاي خاكي در آزمايشگاه انجام شد. براي ساخت نقشه‌هاي متغيرهاي خاكي از روش‌هاي زمين آمار (كريجينگ) استفاده شد. در نهايت نقشه 19 متغير محيطي شامل متغيرهاي خاكي، اقليمي و فيزيوگرافي و همچنين موقعيت مكاني نقاط حضور گونه مورد بررسي وارد نرم افزار MaxEnt شدند. بر اساس يافته‌ها، ميزان دقت نقشه مطلوبيت رويشگاه 95 درصد به دست آمد. همچنين متغيرهاي منيزيم خاك (1.3-3 ميلي‌مولار)، ماده آلي (تا حدود 4.5 درصد)، متوسط بارندگي سالانه (بيشتر از 400 ميلي‌متر)، متوسط دماي سالانه (20 درجه سانتيگراد)، ارتفاع از سطح دريا (تا حدود 3100 متر)، به عنوان مهمترين عوامل محيطي مشاركت كننده در فرايند مدل‌سازي شناسايي شدند. رويشگاه مطلوب اين گونه در منطقه در خاك‌هايي با بافت سنگين، هدايت الكتريكي حدود 150 ميكروموس بر سانتيمتر و اسيديته تقريباً خنثي (7.5) بوده است. همچنين، با توجه به نتايج منحني‌هاي پاسخ افزايش پتاسيم خاك بر استقرار اين گونه تأثير مثبت و افزايش درصد شن و آهك خاك بر آن تأثير منفي داشته است. بررسي نتايج نشان داد كه وسعت مناطق مطلوب براي رويش گونه مورد مطالعه 5599.67 هكتار است كه 7.93 درصد از كل منطقه مورد بررسي را شامل مي‌شود.