تحليلي بر پيشران هاي كليدي مؤثر بر بازگشت مجدد دام در جنگل با رويكرد آينده پژوهي (مطالعه اي در استان گلستان)

امروزه خروج دام از جنگل هاي شمال كشور چالش ها و مشكلات محيطي و اجتماعي در مديريت حفاطتي جنگل به وجود آورده است. به طوري كه حضور مجدد دام و دامداران به جنگل ها به دلايل مختلف را به دنبال داشته است. تحقيق حاضر به دنبال تحليل پيشران هاي كليدي مؤثر بر بازگشت مجدد دام در جنگل هاي استان گلستان انجام شد. جامعه نمونه در اين پژوهش را 20 نفر از دامداراني كه مجدداً به جنگل بازگشته اند تشكيل داده و به صورت هدفمند انتخاب شدند. پس از جمع آوري اطلاعات با استفاده از نرم افزار ميك مك به تحليل 27 شاخص مستخرج از روش دلفي پرداخته شد. نتايج حاصل از پراكندگي شاخص ها در محور تأثيرگذاري و تأثيرپذيري، بيانگر ناپايداري سيستم خروج دام از جنگل هاي استان و ساماندهي آن است كه بر اين اساس پنج متغير مورد شناسايي قرار گرفت. يافته هاي به دست آمده از ماتريس اثر- وابستگي مستقيم و پراكندگي شاخص ها نشان داد كه عدم اجراي دقيق مفاد طرح در جنگل، عدم پشتيباني سازمان هاي دولتي در محل اسكان، عدم ايجاد فرصت سازي شغلي جايگزين و تنوع سازي منابع درآمدي، نبود چراگاه هاي طبيعي براي دام و گراني نهاده هاي مكمل، پرداخت نشدن به موقع حقوق افراد مشمول طرح توسط دولت، شيوه نامه ها و دستورالعمل هاي متعدد مغاير با طرح، عدم برنامه ريزي صحيح در اسكان دام و دامسراها، به عنوان مهم ترين شاخص هاي تأثيرگذار و استراتژيك در بازگشت مجدد دام به عرصه هاي جنگلي شناخته شدند. با توجه به نتايج، تدوين و تهيه سند تحول 10 ساله در راستاي ساماندهي خانوارهاي جنگل نشين اسكان داده شده، مهم ترين پيشنهاد با رويكرد آينده نگري به موضوع مورد بررسي است.