بررسي تغييرات عناصر غذايي برگ درختان سالم و درختان سرخشكيده در جنگل‌هاي گاران مريوان و دزلي سروآباد در استان كردستان

بيشترين تجميع عناصر غذايي ماكرو در برگ درختان صورت مي‌گيرد و تغيير عناصر غذايي برگ درختان تحت تاثير زوال و سرخشكيدگي، اطلاعات ارزشمندي را در اختيار مديران جنگل قرار مي دهد.  هدف از اين پژوهش، بررسي تغييرات عناصر غذايي برگ در درختان سالم و داراي سر خشكيدگي در جنگل‌هاي شهرستان هاي مريوان و سروآباد در استان كردستان است. براي انجام پژوهش، سايت هاي گاران (داراي زوال در شهرستان مريوان) و دزلي (توده شاهد و سالم در شهرستان سروآباد) در نظر گرفته شدند. در هر دو رويشگاه، درختان در دو دامنه شمالي و جنوبي انتخاب شدند. در توده‌هاي زوال، 5 درخت سالم و 5 درخت سرخشكيده (دركل 30 درخت شامل 10 درخت در توده شاهد و 20 درخت در توده‌هاي زوال) انتخاب و شماره‌گذاري شدند. نمونه برداري برگ درختان در هفته اول مرداد سال‌هاي 1398 و 1399 انجام شد و از هر درخت 20 برگ (از چهار جهت تاج) به‌عنوان يك نمونه مركب برگ تهيه شد. نمونه‌هاي برگ خشك و آسياب شده و با استفاده از روش هضم تر، درصد عناصر نيتروژن، فسفر و پتاسيم آنها اندازه‌گيري شد. با توجه به نرمال بودن داده‌ها، براي تحليل آنها از آزمون‌هاي مؤلفه اي تجزيه واريانس يك‌طرفه، دانكن و  t جفتي استفاده شد. نتايج نشان داد كه مقدار نيتروژن در توده‌هاي درگير زوال بيشتر از توده شاهد بود و براي عناصر فسفر و پتاسيم، مقدار اين عناصر در توده شاهد بيشتر از توده درگير زوال و داراي سر خشكيدگي بود. بيشترين كاهش نيتروژن و فسفر در درختان سرخشكيده در دامنه شمالي و جنوبي مشاهده شد و آزمون تجزيه واريانس يك‌طرفه تأييد كننده معني‌دار بودن اختلاف عناصر پتاسيم (سال 1398) و فسفر (سال 1399) در شش گروه درختان مورد پژوهش بود. از سوي ديگر، تغييرات عناصر غذايي از نمونه‌هاي برگ سال 1398 به 1399، براي نيتروژن و فسفر داراي روند نزولي و براي پتاسيم داراي روند افزايشي بود و آزمون t جفتي، تائيدكننده معني‌داري بودن تغيير عناصر غذايي برگ درختان در دو سال متوالي بود. به كاهش عناصر فسفر و پتاسيم در توده‌هاي جنگلي داراي سر خشكيدگي در كوتاه‌مدت اقدام به محلول‌پاشي عناصر غذايي (نيتروژن، فسفر و پتاسيم) شود و در بلندمدت با احيا و توسعه جنگل همراه و به كارگيري سامانه‌هاي سطوح آبگير و قرق زمينه احياء اكوسيستم فراهم شود.