بررسي تأثير اجراي طرح ترسيب كربن بر اصل گسترش مشاركت در راستاي ايجاد تاب‌آوري نظام‌هاي اجتماعي-اكولوژيكي (مورد مطالعه: شهرستان‌هاي خاتم، جاجرم و گاليكش)

تاب‌آور بودن نظام‌هاي اجتماعي-اكولوژيك در برابر تغييرات محيطي نظير تغيير اقليم نيازمند تضمين سيستم‌هاي محيطي مانند سيستم عرضه آب و انساني مانند نظام حكمراني منابع و مشاركت ذي‌نفعان مي‌باشد. در كشور ايران پروژه بين‌المللي ترسيب كربن از سال 2005 در ابتدا با هدف جلوگيري از پديده بيابان‌زايي آغاز گرديد. از اين رو در اين مطالعه جوامع محلي سه منطقه هدف اين طرح شامل شهرستان خاتم استان يزد، شهرستان جاجرم استان خراسان شمالي و حوزه آبخيز اوغان شهرستان گاليكش استان گلستان و ميزان تأثير اجراي طرح بر گسترش مشاركت ذي‌نفعان مورد بررسي قرار گرفتند. بدين منظور از هر منطقه دو روستا به صورت نمونه‌گيري تصادفي ساده انتخاب گرديده و پرسشنامه سنجش گسترش مشاركت بين كشاورزان و دامداران روستاهاي هدف تكميل گرديد. نتايج نشان داد كه اجراي طرح ترسيب كربن در سه منطقه مورد مطالعه باعث افزايش گسترش مشاركت به ميزان قابل قبولي نگرديده است. همچنين مقايسه عملكرد مناطق نشان داد كه در شهرستان جاجرم، ضعيف‌ترين عملكرد و در حوزه آبخيز اوغان شهرستان گاليكش بهترين عملكرد در راستاي گسترش مشاركت ذي‌نفعان صورت پذيرفته است. شاخص‌هاي گسترش مشاركت نيز تنها در حوزه آبخيز اوغان و شهرستان خاتم در 14 حالت از 90 حالت ممكن داراي مقدار قابل قبولي بودند. در نتيجه شفافيت اهداف و انتظارات، حضور و درگير ساختن ذي‌نفعان، تسهيل و رهبري، ظرفيت‌سازي، قدرت و منبع‌يابي در تمامي ابعاد اجتماعي، اقتصادي، سازماني، زيرساختي و سرمايه اجتماعي داراي عملكرد مناسبي نبوده‌اند. از اين رو تاب‌آوري خدمات اكوسيستمي موجود در سه منطقه مورد مطالعه به دليل عدم گسترش مشاركت ذي‌نفعان به خطر خواهد افتاد.