بررسي اثر آزادسازي تجاري و تغييرات ساختاري بر بهره‌وري كل عوامل در كشورهاي منتخب (2000-2018)

آزادسازي تجاري به صورت مستقيم و همچنين از كانال تغييرات ساختاري كه در اقتصاد ايجاد مي‌كند، بر بهره‌وري كل عوامل اثر مي‌گذارد. عامل اساسي در تعيين جهت اين اثرگذاري، كيفيت نهادهاست. در اين پژوهش، براي لحاظ كردن مهم‌ترين جنبه‌هاي تغيير ساختاري، با استفاده از روش مولفه‌ي اصلي شاخصي تركيبي براي تغيير ساختاري ايجاد كرديم و سپس با استفاده از روش ميانگين‌گيري بيزيني با متغير ابزاري (IVBMA) به بررسي اثر مستقيم آزادسازي تجاري، تغيير ساختاري و كيفيت نهادها بر بهره‌وري كل عوامل پرداختيم. نتايج حاكي از اين است كه تغيير ساختاري، آزادي كسب‌وكار و رانت منابع طبيعي، مهم‌ترين متغيرها در توضيح تفاوت‌هاي مشاهده‌شده در شاخص بهره-وري كل عوامل مي‌باشند. تغيير ساختاري با احتمال شمول (PIP) 0.74 مهم‌ترين متغير توضيحي جهت تبيين تفاوت‌هاي مشاهده‌شده در سطح بهره‌وري كل عوامل است. افزايش شاخص تركيبي تغيير ساختاري با ضريب پسيني 0.14 اثر منفي بر بهره‌وري كل عوامل دارد. همچنين باثبات ساير شرايط، به‌طور ميانگين، هر يك واحد افزايش در شاخص آزادي كسب‌وكار و رانت منابع طبيعي به ترتيب منجر به 0.39 و 0.22 واحد افزايش شاخص بهره‌وري كل عوامل مي‌شود. آزاد سازي تجاري با احتمال شمول 0.45 اثر مثبت بر بهر‌وري كل عوامل داشته است. همچنين آزمون عليت گرنجري نشان مي‌‌دهد، آزادسازي تجاري علت تغيير ساختاري است، لذا آزادسازي تجاري در اين پژوهش سبب تغييرات ساختاري كاهنده بهره‌وري شده است.