بررسي ابعاد توسعه اقتصادي در ايران با استفاده از طراحي شاخص‌‌هاي تركيبي: CIs

مطالعه حاضر به دنبال بررسي عملكرد شاخص‌هاي كلان اقتصاد ايران طي برنامه‌هاي ششگانه توسعه اقتصادي بوده تا بتواند دستاوردهاي حاصل از برنامه‌ها را مقايسه و رتبه‌بندي نمايد. بر مبناي بازنگري اساسي در گزارش توسعه انساني 2010 سازمان ملل متحد (تا 2019) و دستورالعمل‌هاي توليد شاخص‌هاي تركيبي كميسيون اقتصادي سازمان ملل متحد براي اروپا (2019)، رويكرد بكارگيري شاخص‌هاي تركيبي (با طراحي 6 بُعد از توسعه در قالب 24 متغير از منابع داخلي و خارجي)، استفاده شده است. نتايج مطالعه بيان مي‌دارد برنامه‌هاي اول تا چهارم در مسير بهبود قرار داشته‌اند، وليكن تشديد تحريم‌هاي همه‌جانبه آمريكا و در راستاي جنگ ارزي عليه ايران، وقوع تحريم بانك مركزي و تحريم خريد نفت از ايران در بهمن 1390 (سال اول برنامه پنجم)، باعث كاهش چشمگير شاخص ملي توسعه اقتصادي-اجتماعي در سال 1391 گرديده، بطوريكه ميانگين اين شاخص براي برنامه پنجم از متوسط برنامه اول، نيز كمتر شده است. مديريت شرايط تحريم‌ها و پياده‌سازي منسجم استراتژي اقتصاد مقاومتي طي اوايل برنامه ششم باعث تقويت شاخص مذكور گرديده وليكن مديريت بحران كرونا مي‌تواند جايگاه واقعي‌تر برنامه ششم را مشخص نمايد. مطابق نتايج تحليل حساسيت، برنامه‌هاي چهارم و سوم بعنوان موفق‌ترين برنامه‌هاي توسعه‌اي و همچنين برنامه‌هاي پنجم و اول با ضعيف‌ترين عملكرد، متمايز گرديده‌اند.