اثربخشي «درمان شناختي رفتاري متمركز بر نشخوار « و «شناخت درماني مبتني بر توجه آگاهي» بر تكانشگري و نااميدي نوجوانان دختر افسرده اقدام كننده به خودكشي

قدمه: خودكشي در بين نوجوانان در حال افزايش است و طبق نظريه شناختي، نااميدي سبب خودكشي بيماران افسرده است و تكانشگري نيز نقش تعديلي دارد. لذا هدف مطالعه حاضر تعيين اثربخشي درمان شناختي رفتاري متمركز بر نشخوار و شناخت درماني مبتني بر توجه آگاهي بر نااميدي و تكانشگري نوجوانان افسرده اقدام كننده به خودكشي است. روش كار: روش پژوهش نيمه تجربي با طرح پيش آزمون و پس آزمون همراه با گروه هاي مداخله و كنترل با پيگيري 2 ماهه بود. جامعه پژوهش شامل نوجوانان افسرده اقدام كننده به خودكشي در واحد اورژانس بيمارستان ثامن الائمه (ع) و بيمارستان امام حسن (ع) بجنورد سال 1398 بود. 30 نوجوان دختر به روش هدفمند و پس از تاييد ملاك هاي شمول انتخاب شدند. سپس به صورت تصادفي ساده در 2 گروه مداخله و يك گروه كنترل قرار گرفتند. به منظور جمع آوري داده ها از پرسشنامه جمعيت شناختي، سياهه افسردگي بك-2 (Beck Depression Inventory-II)، مقياس تكانشگري (Impulsiveness Scale) و زير مقياس نااميدي از مقياس احتمال خودكشي (Suicide Probability Scale) استفاده شد. روايي به شيوه همگرا و پايايي به روش همساني دروني با محاسبه ضريب آلفا كرونباخ ابزار ها  اندازه گيري شد. گروه هاي مداخله هر كدام 10 جلسه 60 دقيقه اي درمان دريافت كردند. داده ها با نرم افزار اس پي اس اس نسخه 25 تحليل شد.  يافته ها: هر 2 مداخله اثر معناداري بر كاهش نااميدي ( F = 37.94, P 0.001) و تكانشگري (شناختي؛ F = 23.29, P 0.001 عدم برنامه ريزي F = 55.63, P 0.001) و همچنين در زمان پس آزمون (P 0.001) و پيگيري (P 0.05) نسبت به پيش آزمون داشته است، نتايج در طول دوره پيگيري 2 ماهه در هر يك از گروه هاي مداخله نسبت به دوره پس آزمون نيز پايدار بوده است (0/05 P).  نتيجه گيري: هر 2 مداخله مي توانند با شيوه هاي متفاوتي اما بدون برتري، نااميدي و ابعاد تكانشگري را كاهش دهند. بنابراين، استفاده از اين 2 مداخله در زمان افسردگي و در دوره بحران خودكشي پيشنهاد مي شود.