نخستين «تاريخ ماد»: نقد و بررسي كتاب مادها اثر جورج راولينسون

ازآن‌جاكه مادها نخستين آريا‌يياني بودند كه حكومتي فراگير در بخشي از فلات ايران تشكيل دادند، بررسي تاريخ آن‌ها از اهميت فراواني برخوردار است. تا يكي‌دو سدۀ پيش، يگانه منبع اطلاعاتي ما درمورد مادها نوشته‌هاي نويسندگاني يوناني ـ رومي و اشارات پراكندۀ عهد عتيق (كتاب مقدس) بود.، اما از سدۀ نوزدهم ميلادي بدين سو و با خوانش كتيبه‌هاي بين‌النهريني و پارسي باستان و آغاز فعاليت‌هاي علمي باستان‌شناختي، دانش ما دربارۀ حكومت مادها دگرگون شد. از نخستين پژوهش‌گراني كه سعي كرد تا با استفاده از منابع جديد به بررسي موشكافانۀ تاريخ ماد بپردازد، جورج راولينسون انگليسي بود كه ترجمۀ كتاب وي اخيراً به‌چاپ رسيده و دردست‌رس خوانندگان فارسي‌زبان قرار گرفته است. در مقالۀ حاضر، به نقد و بررسي كتاب مادها پرداخته شده است و نشان داده خواهد شد كه، باآن‌كه اين رساله در زمان انتشار اوليۀ خود روزآمد و پيش‌رو به‌شمار مي‌آمده، پس از گذشت قريب به 150 سال از زمان نگارش آن ناگزير بخشي از ارزش علمي خود را از دست داده است. باوجوداين، به‌دليل اهميتي كه اين كتاب در نشان‌دادن سير تحولات مادپژوهي دارد، ترجمه و انتشار آن كاري مثبت ارزيابي شده است.