نقد و ارزيابي كتاب ميشل فوكو در انديشه ي معاصر عرب

ايده‌‌ها و انديشه‌‌هاي متفكران بزرگ مرزناپذير است و بنيان‌‌هاي فكري آن‌ها در ساخت تفكر و ماهيت تحول جوامع ديگر نيز تأثير مي‌‌‌‌گذارد. ميشل فوكو (1926-1984) از تأثيرگذارترين نظريه‌پردازان در نيمۀ دوم قرن بيستم است كه دستگاه فكري او از ديدگاه‌‌ها و چشم‌‌اندازهاي فكري گوناگون در جوامع مختلف موردخوانش قرار گرفته است؛ خوانشي كه در سه دهه ي گذشته به‌صورت فعال درصدد بهره‌‌گيري از مقوله‌‌هاي فكري فوكو و درعين‌حال ارائه ي تفسيري نو با هدف پاسخ‌گويي به مسائل جوامع عرب در حوزه ي فكري ـ فلسفي است. هريك از مفسران فوكو كوشيده‌‌اند تا در طرح فكري خود با هدف برون‌رفت از معضلات موجود به كاربست روش‌‌شناسي‌‌هاي مدرن و ارائه ي قرائتي جديد از ميراث، تاريخ‌‌نگاري انديشۀ اسلامي، تجددگرايي، كثرت‌‌گرايي، و ارائه ي نگرشي معطوف به آزادي انسان بر‌‌آيند. محور اصلي بحث در مقاله ي حاضر معرفي، نقد، و ارزيابي كتاب ميشل فوكو در انديشه ي معاصر عرب (1399) است كه توسط الزواوي بغوره نوشته شده و مجيد منهاجي آن را ترجمه كرده و نسخه ي فارسي اين كتاب از سوي نشر نگاه معاصر به زيور طبع آراسته شده است. نقد روش‌‌شناختي، درون‌نظري، و برون‌نظري اين اثر مطرح و تلاش خواهد شد اشكالات موجود در ترجمه، تناقضات روش‌‌شناختي، و ابهامات مفهومي ـ نظري موردتوجه قرار گيرد. نتيجۀ چنين امري فرارفتن از مطالعۀ توصيفي و فراهم‌آوردن زمينه‌‌هاي نقد و ارزيابي آثار علمي با هدف رشد تفكر انتقادي و گام‌نهادن در وادي نظريه‌پردازي است.