واكاوي مصداق «دابّه» در آيه 82 نمل بر پايه شيوه زباني «تجريد»

يكي از آيات بحث‌برانگيز قرآن، آيه 82 سوره نمل است. قرآن‌پژوهان بر اساس اطلاعات درون‌متني، ماهيت و مصداق «دابّه» را در اين آيه مبهم ديده‌اند. از آنجا كه ابهام در ويژگي‌هاي «دابّه»، پيام همه آيه را نيز مبهم مي‌سازد، بسياري از مفسران تلاش كرده‌اند با ياري گرفتن از گزاره‌هاي گوناگون بيرون از قرآن، مصداق «دابّه» و پيام آيه را آشكار كنند، ولي اين مصداق‌شناسي‌ها، از منظرهاي مختلف دچار چالش‌ است. پژوهش پيش رو در پي آن برآمده تا با واكاوي ساختار «تجريد»، از داده‌هاي خود آيه، مصداق ظاهري «دابّه» و دلالت آيه در بافت نزول را آشكار سازد. در اين نوشتار بر پايه تحليلِ ساختار متن، نشان داده شد مصداق خارجي «دابّه» با مصداق «الأرض» يكي است و اين دو عنوان، هم‌مرجع (هم‌مصداق) هستند. در مجموع به‌دست آمد كه اين آيه، ويژگي «زمين» را در قيامت توصيف مي‌كند. اين آيه به شيوه زباني تجريد مي‌گويد: «در آستانه قيامت آشكار خواهد شد كه «زمين»، جنبنده‌اي در كمال ويژگيِ آگاهي است و در آن روز، «زمين» بر رفتار منكران قيامت، شهادت خواهد داد.»