كاركردهاي عنوان داستان در داستان‌هاي كوتاه ايراني(با تكيه بر داستان‌كوتاه‌نويسان شاخص پيش از انقلاب اسلامي)

عنوان داستان، نخستين دريچه اي است كه نويسنده و خواننده از طريق آن با يكديگر ارتباط برقرار مي‌كنند. اين نوع پيرامتن كوتاه، با دلالت مستقيم يا غيرمستقيم به موضوع داستان، اولين عاملي است كه خواننده را به دنياي داستان، معناي آن و برگزيدن رويكردي خاص به آن راهنمايي مي كند؛ به ويژه در داستان كوتاه كه به سبب كوتاه بودنش، از همان آغاز، تكتك واژگان مقتصدانه و كاركردگرايانه استفاده مي شوند. نگارنده در پژوهش حاضر، به دنبال آن است تا با روش توصيفي- تحليلي، كاركردهاي عناوين تعدادي از داستانهاي كوتاه  نويسندگان شاخص حوزۀ ادبيات داستاني ايران را تبيين و بررسي كند. نتايج نشان ميدهد كه از ميان كاركرد توصيفي، عناويني كه مربوط به محتواي اثر هستند، كاربرد بسيار چشمگيرتري در مقايسه با عناويني كه دربارۀ فرم يا قالب اثر هستند، دارند؛ همچنين در ميان عناوين مضموني، به ترتيب عنوان هاي استعاري، موضوعي و كنايهاي و تعريضي شايان توجه نويسندگان بودهاند. از لحاظ كاركرد ارزشگذاري، اشاره به مرام و جهانبيني نويسنده، مسائل فرهنگي همچون اعتقادات و باورهاي ايرانيان، مسائل سياسي- اجتماعي نظير غربزدگي ايرانيان و سلطۀ بيگانگان بر آنان و ناكامي و سرخوردگي حاصل از واقعۀ كودتاي 28 مرداد، مسألۀ بينامتنيت و در نهايت اقليمگرايي، ازجمله برجسته‌ترين ارزشهاي ضمني و نهفته در عناوين به‌شمار ميروند و بر اين اساس، آنها در دو دستۀ تقابلي وضعيت نامطلوب در برابر وضعيت مطلوب و غربگرايي در برابر مليگرايي قرار ميگيرند. سرانجام، از لحاظ كاركرد جذبكنندگي، شگردهاي محتوايي نظير جهان‌شمولي، پرسشانگيزي و هنجارشكني درخور توجه ويژه داستاننويسان بودهاند و بر اساس شكل ظاهري، شگردهايي همچون اختصار و اطناب و اشاره به مسائل بلاغي كاربرد گسترده يافته‌اند.