تحليل نقش خداباوري در كاركردهاي علوم انساني توصيفي از منظر علامه مصباح‌ يزدي

علوم‌ انساني، كه ابعاد انساني پديده‌ها و كنش‌هاي انسان را مي‌‌كاوند، داراي دو بعد توصيفي و دستوري‌ هستند كه هركدام كاركردهايي دارند. علوم‌ انساني در بعد‌ توصيفي بر‌خلاف بعد دستوري، به تعريف، توصيف، تفسير، تبيين و پيش‌‌بيني كنش‌‌هاي انساني مي‌پردازند. نوشتار حاضر، با روش توصيفي ـ ‌تحليلي، در‌ صدد است با توجه به مبناي آراي آيت‌الله مصباح يزدي از نقش خداباوري در كاركردهاي علوم ‌انساني‌ اسلامي بحث كند. نتايج پژوهش حاضر حاكي از آن است كه از ‌نظر آيت‌الله مصباح يزدي، خداباوري كه يكي از مباني و اصول ‌موضوعه علوم‌ انساني محسوب مي‌شود دست‌كم در چهار كاركرد از كاركردهاي علوم‌ انساني توصيفي مي‌تواند تأثيرگذار باشد. آيت‌الله مصباح يزدي معتقد است خداباوري مي‌تواند در تعريف مفاهيم كليدي علوم انساني مثل تعريف انسان و سياست، جهت‌دهي توصيف‌ها و ارائه نظريات توسط محقق علوم‌ انساني مؤثر واقع شود. پذيرش صفاتي مثل توحيد‌ افعالي تبيين‌هاي محقق علوم انساني را نيز تحت ‌تأثير خود قرار مي‌دهد، چرا‌‌كه مؤثر نهايي و حقيقي پديده‌ها و كنش‌هاي انساني را خدا مي‌داند. از نظر علامه ‌مصباح يزدي، پيش‌بيني قطعي و يقيني كنش‌هاي انسان، با توجه به ويژگي اختيارش غير‌ممكن است، اما پيش‌بيني ظني و احتمالي براساس قرائن و شواهد، از‌‌جمله خداباوري ـ براساس ديدگاه برگزيده ـ امكان دارد.