ارزيابي مدل DSSAT-CROPGRO-Canola براي شبيه‌سازي رشد و عملكرد دو رقم كلزا (Brassica napus L.) در منطقه كرج

مدل ‌سازي رشد و عملكرد كلزا يك روش مفيد براي پيش‌بيني پاسخ كلزا (Brassica napus L.) به محيط‌هاي مختلف است. در اين مطالعه، مدل CSM-CROPGRO-Canola در نرم‌افزار DSSAT v4.7 براي شبيه‌سازي رشد و عملكرد دو رقم كلزاي بهاره (دلگان و هايولا420) در منطقه كرج بررسي شد. اين مدل با استفاده از داده‌هاي گياهي و خصوصيات خاك جمع‌آوري شده از آزمايش‌هاي مزرعه‌اي تحت تيمارهاي تاريخ كاشت و كود نيتروژن طي دو فصل رشد (97-1395) مورد بررسي قرار گرفت. نتايج اعتبارسنجي مراحل فنولوژيكي (شروع گل‌دهي، شروع خورجين‌دهي، شروع تشكيل دانه و رسيدگي فيزيولوژيك) نشان داد كه براي رقم دلگان مقادير جذر ميانگين مربعات خطا (RMSE) كمتر از چهار روز و براي رقم هايولا كمتر از پنج روز بود كه نشان‌دهنده توانايي مدل در شبيه‌سازي مراحل نموي بوده است. همچنين مدل به‌خوبي توانست در تاريخ‌هاي مختلف كاشت و همچنين سطوح مختلف كود نيتروژن، ماده خشك كل را شبيه‌سازي كند. نتايج اعتبارسنجي عملكرد دانه ارقام كلزا نيز نشان داد كه مقدار RMSE 395 و 265 كيلوگرم در هكتار، d 0.97 و R^2 برابر با 0.89 و 0.91 به‌ترتيب براي رقم دلگان و هايولا 420 بود كه نشان از دقت بالاي مدل و واسنجي مناسب آن مي‌باشد. بنابراين، مي‌توان نتيجه گرفت كه شبيه‌سازي كلزا با استفاده از مدل CSM-CROPGRO-Canola رضايت‌بخش بوده است و نشان‌دهنده برآورد صحيح پارامترهاي مدل و تصديق‌كننده كارايي مدل در پيش‌بيني مراحل نموي و صفات مربوط به رشد و عملكرد ارقام كلزا مي‌باشد. بدين ترتيب اين مدل مي‌تواند براي ارزيابي تاثيرات مختلف مديريت زراعي و تصميم‌گيري در نظام‌هاي كشت كلزا مورد استفاده قرار گيرد. يكي از اين تصميم‌گيري‌ها تعيين بهترين تاريخ كاشت كلزاي بهار در منطقه است. با توجه به نتايج شبيه‌سازي عملكرد دانه ارقام در تاريخ كاشت‌هاي مختلف با داده‌هاي بلندمدت، توصيه مي‌شود، عمليات كاشت كلزاي بهاره در اين منطقه حداكثر تا 20 اسفند انجام شود.